Phân tích những bài ca dao hài hước
Đề bài: Em hãy phân tích những bài ca dao hài hước
Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, ca dao hài hước là một thể loại khá phổ biến, nó được sáng tác để mang tiếng cười giải trí sau những giờ lao động mệt mỏi hoặc có thể nhằm mục đích tự trào cho thân phận và cuộc sống nghèo khổ của những người nông dân. Những người nông dân đã tự mang cái nghèo của mình ra để trào phúng đầy hồn nhiên, hóm hỉnh, họ đã làm chủ được cuộc sống của mình, vui trong cái nghèo. Những bài ca dao hài hước đã thể hiện được một phần chân dung cuộc sống của những con người này.
Bài ca dao đầu tiên là ca dao tự trào của một chàng trai nghèo đến tuổi lập gia đình, anh ta đã nói về những sính lễ bằng những tưởng tượng đầy hài hước:
“Cưới nàng anh toan dẫn voi
Nhưng sợ quốc cấm nên voi không vào
Dẫn trâu, sợ họ máu hàn
Dẫn bò, sợ hò nhà nàng co gân
Miễn là có thú bốn chân
Dẫn con chuột béo, mời dân, mời làng ”
Trong phong tục của người Việt xưa, cưới xin vốn là việc trọng đại của đời người nên thường được chuẩn bị mọi thứ chu đáo và tỉ mỉ. Tuy nhiên, theo dõi câu chuyện của nhân vật trữ tình trong bài ca dao ta lại thấy được những lễ vật thật khác với bình thường. Thực ra, đây là lời tự trào của những người nông dân nghèo.
Ở phần đầu tiên, chàng trai đã hứa hẹn những lễ vật rất to tát như voi, trâu nhưng sau đó lại đưa ra những lí do để bác bỏ hết những lễ vật ấy: sợ quốc cấm, sợ họ máu hàn. Như vậy, lễ vật tưởng chừng như rất to tát nhưng cuối cùng lại chẳng còn gì. Nhưng nhân vật trữ tình vẫn quyết định trào lộng đến cùng khi đưa ra lễ vật là một con chuột béo.
Qua bài ca dao này ta có thể thấy được sự lạc quan của những người nông dân với hoàn cảnh nghèo khó của mình.Nếu như lễ vật của chàng trai đưa ra là một con chuột béo thì lời đáp lại của cô gái cũng khiến người đọc, người nghe không khỏi bất ngờ, cô thách “một nhà khoai lang”:
“Người ta thách lợn thách gà
Nhà em thách cưới một nhà khoai lang
Củ to thì để mời làng
Còn như củ nhỏ, họ hàng ăn chơi
Bao nhiêu củ mẻ, chàng ơi!
Để cho con trẻ ăn chơi giữ nhà”
Cô gái dường như hiểu được hoàn cảnh nghèo khó của chàng trai và đưa ra lễ vật là một nhà khoai lang để phù hợp với gia cảnh của chàng trai. Qua những lời thách cưới và dẫn cưới ta có thể thấy được sự lạc quan của những người nông dân khi mang cái nghèo khổ của mình ra để tự trào.
Nếu như bài ca dao đầu tiên, tiếng cười xuất phát từ sự trào phúng của các nhân vật trữ tình thì ở những bài ca dao sau, tiếng cười trào phúng lại là tiếng cười nhằm phê phán, đả kích đối với những thói hư, tật xấu của con người trong xã hội. Cách phê phán ở đây không nhằm mục đích triệt tiêu đối tượng mà chỉ là sự nhắc nhở đầy tế nhị, nhẹ nhàng của nhân dân.
“Làm trai cho đáng sức trai
Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng”
Thông qua nghệ thuật phóng đại, câu ca dao đã thể hiện sự phê phán đối với những người đàn ông nhu nhược, lười nhác, không chịu lao động. Bài ca dao cũng là lời nhắc nhở đối với những người đàn ông này là sao sống cho mạnh mẽ, cho đáng sức trai, không nên sống nhờ cậy vào người khác.
“Chồng người đi ngược về xuôi
Chồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèo”
Bài ca dao này lại hướng sự phê phán đến những người đàn ông lười nhác, không có chí lớn. Là trụ cột của gia đình nhưng lại vô dụng, không làm nên việc gì, suốt ngày ở nhà cũng chỉ như con mèo ở trong xó bếp.
“Lỗ mũi em mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho
Đêm nằm thì ngáy o o…
Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà
Đi chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm”
Đây lại là bài ca dao nhằm chế giễu loại phụ nữ vô duyên, đỏng đảnh, hay ăn ười làm. Tiếng cười của bài ca dao được các tác giả dân gian xây dựng dựa trên nghệ thuật phóng đại và những liên tưởng đầy độc đáo. Đằng sau tiếng cười ấy, các tác giả dân gian vẫn thể hiện được thái độ châm biếm, đả kích.
Như vậy, qua các bài ca dao hài hước ta có thể thấy được sự đa dạng trong các thể loại ca dao, cũng như mục đích của các bài ca dao hài hước ấy, không chỉ nhằm mục đích giải trí,mua vui mà còn nhằm phê phán những thói hư, tật xấu của xã hội.
Văn mẫu tổng hợp 
