Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du – Bài làm 1
Chị em Thúy Kiều là đoạn trích nằm ở phần mở đầu Truyện Kiều của Nguyễn Du, nhà thơ xuất sắc cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX. Truyện Kiều có giá trị rất lớn về nội dung tư tưởng và nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật miêu tả nhân vật mà đoạn trích này là một ví dụ tiêu biểu.
Sau khi giới thiệu sơ qua về gia cảnh của Vương viên ngoại, nhà thơ tập trung thể hiện vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều:
Đầu lòng hai ả Tố Nga
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân…
… Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
Bút pháp tả người của Nguyễn Du là bút pháp ước lệ thường thấy trong thơ cổ điển : lấy những nét đẹp trong thiên nhiên để so sánh với vẻ đẹp của con người. Ở các nhà thơ khác, nếu theo cách tả này thì chân dung nhân vật thường trở nên chung chung, mờ nhạt, song vào tay Nguyễn Du lại biến hoá khôn lường và đầy tài hoa sáng tạo, khiến nhân vật của ông rất có hồn.
Đầu tiên, nhà thơ giới thiệu chung về hai chị em Kiều qua cách gọi trang trọng: Tố Nga (người con gái đẹp) và lời nhận xét đầy thán phục: Mai cốt cách tuyết tinh thần, Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười. Hai chị em Kiều đều rất đẹp. Vóc dáng thanh tú, yểu điệu (mai cốt cách), tâm hồn trong trắng như sương, như tuyết (tuyết tinh thần). Rõ ràng họ là con nhà nền nếp, được hưởng thụ một nền giáo dục đầy đủ và tốt đẹp.
Nguyễn Du rất kĩ lưỡng trong việc chọn lọc hình ảnh và từ ngữ để miêu tả. Thúy Vân hiện lên trước mắt người đọc với vẻ đẹp đài các, kiêu sa:
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Gương mặt nàng phúc hậu, hồn nhiên. Nụ cười tươi như hoa nở, tiếng nói trong như tiếng ngọc rơi trên mâm vàng. Tóc nàng đen mướt đến mây cũng thua. Da nàng trắng đến tuyết cũng phải nhường. Dường như Tạo hóa đã ban cho Thúy Vân nhiều đặc ân mà nàng vẫn không bị ai ganh ghét, đố kị, vẻ đẹp căng đầy sức sống của Thúy Vân báo trước nàng sẽ được hưởng cuộc sống yên ổn, vinh hoa của một bậc mệnh phụ.
Không phải ngẫu nhiên Nguyễn Du lại miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân trước, Thúy Kiều sau. Dụng ý của ông là lấy vẻ đẹp của Vân làm nền cho vẻ đẹp của Thúy Kiều. Thúy Vân đã trang trọng khác vời, tức là đã đạt tới mức hoàn mĩ nhưng Thúy Kiều mới chính là đỉnh cao của sắc đẹp, phá vỡ mọi khuôn khổ thường thấy từ trước tới nay.
Nguyễn Du khẳng định:
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Vẻ đẹp của Kiều sắc sảo mặn mà, gây ấn tượng rất mạnh, ai nhìn thấy một lần sẽ bị cuốn hút và nhớ mãi. Tả Kiều, Nguyễn Du không đi vào chi tiết tỉ mỉ mà trước hết đặc tả đôi mắt – cửa sổ của tâm hồn:
Làn thu thuỷ nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Mắt Kiều long lanh như nước mùa thu, lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Ẩn chứa trong đôi mắt ấy là một tầm hồn đa cảm khác thường. Vẻ đẹp của nàng nghiêng nước, nghiêng thành, khiến cho hoa phải ghen, liễu phải hờn. Tả Kiều đẹp tuyệt vời như vậy nhưng Nguyễn Du cũng hé cho ta thấy dự cảm bất an về tương lai của Kiều. Nàng đẹp không ai sánh bằng, tất dễ bị người đời ghen ghét và đày đọa.
Tả Vân, Nguyễn Du chỉ nói đến sắc, tuyệt nhiên không nhắc đến tài. Còn Thúy Kiều: sắc đành đòi một tài đành họa hai. Nàng là người con gái tài sắc vẹn toàn:
Thông minh vốn sấn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt Hồ cầm một trương.
Thúy Kiều quả thật đa tài: thi, hoạ, ca, ngâm… ít người có được cùng một lúc nhiều tài đến vậy. Nhất là tài chơi đàn đã thành nghề riêng cùa Kiều, không ai sánh nổi.
Có sắc, có tài, Kiều lại có thêm một tâm hồn mẫn cảm lạ lùng. Dường như nàng linh cảm được trước số phận bất hạnh của mình nên đã tự sáng tác nên bản đàn Bạc mệnh:
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh lại càng não nhân.
Trong bốn câu thơ cuối, Nguyễn Du tả cuộc sống của chị em Kiều:
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
Những chi tiết trên nhấn mạnh phẩm hạnh trong trắng, cao quý của chị em Thúy Kiều.
Một đoạn trích ngắn chỉ với 24 câu thơ nhưng đã thể hiện tài năng nghệ thuật tuyệt vời của Nguyễn Du. Ông xứng đáng là bậc thầy về sử dụng ngôn ngữ để tả chân dung nhân vật. Mỗi nhân vật của ông đều có diện mạo riêng, tính cách riêng rõ nét.
Thông qua việc tả vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều, nhà thơ bày tỏ tình thương yêu trân trọng đối với con người, đồng thời kín đáo khẳng định: một cô gái tài sắc vẹn toàn như Thúy Kiều rất xứng đáng được hưởng tình yêu và hạnh phúc. Cuộc đời nàng bị đọa đày, bất hạnh thì đó chính là do tội ác của các thế lực đen tối trong xã hội gây ra. Chúng ta yêu mến chị em Thúy Kiều và hãy cùng tác giả dõi theo từng bước chân của họ trên đường đời vạn nẻo đầy chông gai, sóng gió.
Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du – Bài làm 2
Truyện Kiều là một kiệt tác nghệ thuật của đại thi hào Nguyễn Du. Với Truyện Kiều Nguyễn Du đã đưa thơ Nôm Việt Nam lên đến đỉnh cao chói lọi. Một trong những bút pháp nghệ thuật để làm nên Truyện Kiều bất hủ là nghệ thuật miêu tả nhân vật chính diện giàu tính ước lệ tượng trưng cổ kính. Điều đó được thể hiện rất rõ qua đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều”
Bằng tất cả tấm lòng yêu mến và trân trọng hơn nữa là bằng tài năng thiên bẩm của mình Nguyễn Du đã phác họa hai bức chân dung xinh đẹp – hai tuyệt thế giai nhân điển hình cho vẻ đẹp của người phụ nữ phong kiến. Sau khi giới thiệu khái quát về gia đình họ Vương, trân trọng đứa con trai út là Vương quan, Nguyễn Du đã dành 24 câu lục bát để tả chị em Thúy Kiều.
Trước hết đến với bốn câu thơ đầu tả trung về vẻ đẹp của hai chị em. Nguyễn Du trân trọng khi giới thiệu hai nàng tiểu thư xinh đẹp như “ hai ả tố nga”. Vẻ đẹp ấy được thể hiện ở cốt cách thanh tao như “ mai”, tâm hồn trong trắng như “ tuyết” một vẻ đẹp hoàn mĩ “ mười phân vẹn mười”. Thế nhưng mỗi người lại có nét đẹp quyến rũ riêng. Tác giả sử dụng thủ pháp ước lệ, tượng trưng, lấy vẻ đẹp mĩ lệ trong thiên nhiên làm chuẩn mực cho vẻ đẹp con người. Bức tranh về hai thiếu nữ vì thế có hồn và có sắc.
Tiếp theo là những câu thơ tả Thúy Vân:
“ Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da”
Mỗi câu thơ như một nét vẽ tài hoa từ cử chỉ, cách đi đứng, cách ứng xử của Thúy Vân rất đoan trang và quý phái. Gương mặt xinh tươi ngời sáng như mặt trăng, lông mày thanh tú “ mày ngài mắt phượng”. Nụ cười tươi thắm như hoa, giọng nói trong như ngọc, mái tóc mềm bồng bềnh xanh hơn cả mây, da trắng mịn màng hơn cả tuyết.Thủ pháp ước lệ “ trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc…” làm cho Thúy Vân đẹp tới mức hoàn mỹ. Thế nhưng Nguyễn Du vẫn hạ bút vẽ một cách cụ thể hơn từ khuôn mặt đôi mày, nụ cười làn da mái tóc,…Vẻ đẹp của Thúy Vân thật phúc hậu và quý phái dễ hòa hợp với thiên nhiên khiến thiên nhiên phải nhường bước, mọi người kính nể. Vẻ đẹp ấy theo quan điểm phong kiến của Nguyễn Du Thúy Vân sẽ có cuộc đời suôn sẻ bình lặng.
Thanh Tâm tài nhân thì tả Kiều trước còn đại thi hào của chúng ta lại tả Thúy Vân trước để làm nền cho Thúy Kiều, nổi bật lên sức sáng tạo của nghệ sĩ tài ba là ở chỗ đó. Thúy Vân được tả bằng bốn câu thơ còn Thúy Kiều được Nguyễn Du dành tặng tới 12 câu.Thúy Vân đẹp đến độ hoàn mĩ vậy mà:
“ Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn”
Tất cả vẻ đẹp của Thúy Vân, Thúy Kiều cũng có nhưng Nguyễn Du đã ưu ái thêm một nét chấm phá vào gương mặt đó là đôi mắt làm hồn cho bức tranh. Đôi mắt đó biểu hiện sự “ sắc sảo”, “ mặn mà” trong tình cảm. Kiều không chỉ đẹp mà còn hơn hẳn Thúy Vân về tài năng và tình cảm. Nguyễn Du tả đôi mắt Kiều mà không hề có một từ ngữ cụ thể nào:
“ Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Thi nhân đã dành chọn những hình ảnh ước lệ lối so sánh, nhân hóa, thậm xưng “ nghiêng nước, nghiêng thành” để đặc tả vẻ đẹp của Thúy Kiều. Mắt nàng long lanh như nước hồ thu lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Chính đôi mắt đó làm cho chân dung Thúy Kiều lung linh và sống động hơn bức tranh về Thúy Vân.
Về tài năng, Nguyễn Du rất yêu mến và khâm phục nàng:
“ Thông minh vốn sẵn tính trời
…………………………………..
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”
Tài của Thúy Kiều đạt tới mức lý tưởng theo quan điểm thẩm mỹ thời phong kiến “ cầm kì thi họa”. Đặc biệt đánh đàn là sở trường của Kiều năng khiếu ấy vượt lên trên tất cả mọi người cái âm điệu của cung đàn bạc mệnh chính là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm. Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp hài hòa giữa sắc tài tình. Sắc đẹp thì “ nghiêng nước nghiêng thành”, tài năng thì đạt tới mức lý tưởng, còn chữ tình thì đằm thắm nhân hậu bao dung. Đó là vẻ đẹp của một tuyệt thế giai nhân có một không hai được hội tụ trong con người thiếu nữ. Vẻ đẹp ấy khiến hoa phải ghen liễu phải hờn, lòng người sẽ ghen ghét đố kị.
Bốn câu thơ cuối khép lại bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng uyển chuyển như chính cuộc sống đang yên vui hạnh phúc rất nề nếp của hai chị em nơi khuê các.
Bằng cảm hứng nhân đạo sâu sắc, Nguyễn Du đã ca ngợi trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ phong kiến. Ngôn ngữ thơ điêu luyện giàu cảm xúc, dùng phương pháp lý tưởng hóa để vẽ nên hai bức tranh chân dung xinh đẹp tuyệt thế giai nhân. Đằng sau vẻ đẹp là cả một số phận tính cách của họ mà Nguyễn Du đã ngầm dự báo.
Văn mẫu tổng hợp 
