Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật – Bài làm 1
Cuộc kháng chiến chông Mĩ cứu nước của dân tộc ta là một bản anh hùng ca bất diệt. Trong những năm tháng sục sôi khí thế xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, nhân dân miền Bắc đã không tiếc sức người sức của, chi viện cho miền Nam ruột thịt. Những đoàn quân trùng trùng điệp điệp nối nhau ra tiền tuyến và Phạm Tiến Duật cũng có mặt trong đội ngũ ấy. Anh đã được tôi luyện và trưởng thành trong chiến tranh ác liệt và trở thành một nhà thơ – chiến sĩ. Chùm thơ: Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Nhớ, Gửi em cô gái thanh niên xung phong đã được giải Nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1969.
Thơ Phạm Tiến Duật không lôi cuốn người đọc bằng những hình ảnh lãng mạn hay ngôn ngữ mượt mà, trau chuốt, âm điệu du dương… Ngược lại, người đọc thích thơ anh bỏi sự sống động, tự nhiên, gân guốc, táo bạo và độc đáo. Có thể coi Bài thơ về tiểu đội xe không kính tiêu biểu cho phong cách sáng tác của nhà thơ – chiến sĩ này. Thông qua bài thơ, Phạm Tiến Duật ca ngợi tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm, niềm vui trẻ trung, sôi nổi cùng quyết tâm chiến đấu vì miền Nam ruột thịt của các chiến sĩ lái xe Trường Sơn.
Bài thơ khắc họa thành công một hình tượng độc đáo: những chiếc xe ôtô vận tải không có kính chắn gió mà vẫn băng băng trên đường ra trận. Bên trong cái vỏ ngoài xấu xí, xây xát của những chiếc xe không kính ấy là một bề dày thành tích chiến đấu và quý giá nhất là có mội trái tim sáng ngời tinh thần yêu nước của những người lính trẻ.
Mở đầu bài thơ, tác giả giải thích nguyên nhân vì sao xe không có kính bằng lời lè giản dị, tự nhiên:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Lí do thế là đã rõ. Kính xe đã bị những trận bom ác liệt của giặc Mĩ làm cho vỡ hết. Lời giải thích đơn sơ nhưng khả năng gợi tả rất lớn, giúp người đọc hiểu ra rằng những chiếc xe này đã dạn dày, từng trải trên đường ra mặt trận. Giới thiệu về xe mà cũng là bước đầu giới thiệu về chủ nhân của chúng.
Từ câu thơ thứ ba trở đi, hình ảnh người chiến sĩ lái xe là nhân vật chính và những chiếc xe không kính trở thành cái nền làm nổi bật tính cách, phẩm chất đẹp đẽ của họ. Khi người lái xe mở máy cho xe lăn bánh đồng nghĩa với bắt đầu bước vào trận đánh. Sự sống và cái chết cách nhau chỉ trong gang tấc, nhưng họ vẫn giữ được tư thế hiên ngang, tự tin hiếm có:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Tính từ ung dung đặt ở vị trí đầu câu nhấn mạnh tư thế chủ động ấy. Trong bai nhìn bao quát cả đất trời ẩn chứa niềm kiêu hãnh của người làm chủ tình thế, coi thường mọi khó khăn nguy hiểm. Đối đầu với máy bay giặc Mĩ, các chiến sĩ lái xe của ta thường ở thế bị động. Vậy dựa vào đâu mà họ ra trận với phong thái ung dung như vậy? Chỗ dựa tinh thần lớn lao nhất chính là niềm tin tất thắng vào cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, là tình cảm tất cả vì miền Nam thân yêu, là chân lí Thà hi sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ. Họ hiểu rằng chiến trường và đồng đội đang cần vũ khí, lương thực, thuốc men… để đủ sức đánh trả quân thù những đòn đích đáng. Chủ quyền độc lập, tự do thiêng liêng của Tổ quốc, của dân tộc thôi thúc họ hành động.
Ai đã từng một lần đặt chân đến Trường Sơn vào thời kì chông Mĩ mới thấu hiểu những gian khổ, hiểm nguy của người lính lái xe. Đường Trường Sơn gập ghềnh, hiểm trở. Mùa mưa, mưa như thác đổ. Mùa khô, xe chạy bụi bay mù trời. Ngày nào trời quang mây tạnh thì máy bay Mĩ liên tục trút bom đạn xuống những đoàn xe nối nhau ra mặt trận. Xe có kính người lái xe đã vất vả, xe không có kính lại càng vất vả biết chừng nào. Bút pháp tả thực kết hợp với bút pháp lãng mạn tạo nên vẻ đẹp bất ngờ của những câu thơ:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái.
Cảm giác của người chiến sĩ lái xe trong chiếc xe không kính trên đường ra trận đã được nhà thơ diễn tả cụ thể và sinh động. Đoàn xe chạy tạo nên những cơn lốc bụi mù trời. Xe không kính, gió lùa mạnh vào buồng lái khiến người lái xe tưởng như nhìn thấy gió. Gió thốc làm cay đến chảy nước mắt mà lại nói là gió vào xoa mắt đắng thì quả là độc đáo và hóm hỉnh. Dường như các chàng lái xe ngạo nghễ thách thức cái khí hậu khắc nghiệt của rừng núi Trường Sơn. Không còn lớp kính ngăn cách, con người và thiên nhiên như gần gũi hơn, do đó mà sự cảm nhận dường như tăng lên gấp bội. Sao trời ban đêm, cánh chim ban ngày nhự say như ùa vào buồng lái. Xe lao lên phía trước, con đường lùi lại phía sau, người lái xe tưởng như nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim. Câu thơ chứa đựng ý nghĩa tượng trưng sâu xa: con đường vào chiến trường miền Nam chính là đích đến của trái tim người lính.
Nỗi vất vả, gian nan được Phạm Tiến Duật miêu tả bằng những hình ảnh chân thực, giản dị nhưng để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc:
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điệu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Hai đoạn thơ tả thực đến từng chi tiết, từng hình ảnh và thật, cả trong cách diễn tả. Câu thơ đậm chất văn xuôi, mộc mạc như lời nói thường ngày. Xe không kính, bụi phun tóc trắng như người già. Xe không kính,mưa tuôn mưa xối như ngoài trời. Điệp từ chưa cần, hình ảnh phì phèo châm điếu thuốc, giọng cười ha ha sảng khoái… làm nổi bật chất bình dị mà ành hùng của những chiến sĩ lái xe trong chiến tranh. Gian khổ tột cùng nhưng hào hùng cũng tột bậc. Đó là chất lạc quan thanh thản của một dân tộc, chất dũng cảm thuộc về bản chất con người Việt Nam. Các chiến sĩ lái xe chấp nhận tất cả với thái độ vui vẻ, phớt đời, pha chút ngang tàng, rất lính.
Trong gian lao, thử thách, tình đồng đội, đồng chí càng trở nên thiêng liêng hơn, máu thịt hơn. Bao thiếu thốn vật chất được thay thế bằng tình yêu thương đồng đội thắm thiết:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Đến đây thì mọi khó khăn, nguy hiểm đã bị đẩy lùi ra xa, làm nền cho tập thể của những chiến sĩ lái xe từ mọi chiến trường về đây họp thành tiểu đội xe không kính. Họ thương nhau còn hơn ruột thịt, sống chết có nhau, cùng chung lí tưởng và tình cảm cao đẹp: tất cả vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Có lẽ không ngôn ngữ nào diễn tả hết tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng trong hoàn cảnh ấy. Bữa cơm nấu vội giữa trời đất bao la của núi rừng Trường Sơn, giấc ngủ chập chờn trên cánh võng chông chênh đường xe chạy đã đủ nói lên tất cả. Và lạ lùng thay, nhà thơ đã bất chợt khám phá ra điều thú vị là những khó khăn, nguy hiểm của người lính lái xe không kính lại trở thành tiện lợi bất ngờ khi họ gặp nhau trên đường ra mặt trận:
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.
Tình đồng đội đã sưởi ấm lòng chiến sĩ, chắp cánh cho tâm hồn họ bay bổng. Họ tạm nghỉ bên nhau phút chốc để rồi lại lên đường, lại đi, lại đi đến những nơi cần hàng, cần đạn. Họ tin tưởng ngày mai trời xanh thêm và chiến thắng đang tới rất gần.
Đoạn kết của bài thơ thật đẹp. Chất hiện thực nghiệt ngã và lãng mạn bay bổng hoà quyện với nhau:
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chi cần trong xe có một trái tim.
Càng, gần thắng lợi, càng nhiều gian nan, đó là quy luật. Mức độ chiến tranh ác liệt in dấu rõ ràng trên những chiếc xe vận tải quân sự: không kính, không đèn, không mui, thùng xe đầy vết xước do bom đạn giặc. Nhưng xe vẫn chạy vào hướng miền Nam – tiền tuyến lớn đang thôi thúc, vẫy gọi bởi trong xe có một trái tim nóng bỏng tình yêu và trách nhiệm công dân trước vận mệnh của đất nước, dân tộc. Hình ảnh trái tim trong câu thơ cuối là một hoán dụ nghệ thuật rất có ý nghĩa, đã tôn vinh tầm vóc những người chiên sĩ lái xe anh hùng và nâng cao giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
Tinh thần dũng cảm, thái độ thanh thản, lạc quan của những chiến sĩ lái xe trong mưa bom, bão đạn quân thù xứng đáng tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng của tuổi trẻ Việt Nam, của dân tộc Việt Nam thời chống Mĩ.
Bài thơ về tiểu đội xe không kính là một tác phẩm tự sự nhưng đậm chất trữ tình cách mạng. Nhà thơ đã khắc hoạ hình ảnh những chiến sĩ lái xe bằng tấm lòng cảm phục và mến thương sâu sắc. Họ là những con người tự nguyện dấn thân, vui trong gian khổ, chấp nhận hi sinh. Ngôn ngữ thơ giản dị, tự nhiên nhưng giàu sức gợi cảm, hình ảnh sáng tạo, độc đáo, nhịp thơ tự đo, phóng khoáng… Tất cả những yếu tố đó làm nên cái hay, cái đẹp của bài thơ. Song điều quý giá nhất vẫn là cái tình, là sự hoá thân của tác giả vào nhân vật để tìm tòi, phát hiện ra những hạt ngọc long lanh trong tâm hồn thế hệ trẻ anh hùng của một dân tộc anh hùng.
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật – Bài làm 2
Những năm tháng chống Mỹ hào hùng của dân tộc đã để lại biết bao hồi ức và những dấu ấn khó phai mờ. Hình ảnh những những cô gái thanh niên xung phong, anh bộ đội cụ Hồ là một trong những hình ảnh đẹp nhất, lãng mạn và anh hùng nhất trong kháng chiến. “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” chính là một trong những minh chứng tiêu biểu cho nét tinh nghịch cũng như tinh thần bất khuất, hiên ngang hào hùng của người chiến sĩ.
Với phong cách thơ tự do phóng khoáng, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” là một bài thơ đặc sắc, tiêu biểu cho phong cách thơ Phạm Tiến Duật. Đây cũng là bài thơ nằm trong chùm thơ được giải nhất cuộc thi thơ báo Văn nghệ năm 1969-1970, Mở đầu bài thơ là một hình ảnh hết sức cụ thể, chân thực và độc đáo:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Chỉ với hai câu thơ như hai nét chấm phá đã khiến cho người đọc hình dung được bức tranh ác liệt, tàn khốc của chiến tranh. Những chiếc xe vốn có kính, đã có kính nhưng vì “bom giật bom rung” cho nên “kính vỡ đi rồi”. Chiến tranh với những mưa bom bão đạn đã tàn phá những chiếc xe, làm cho chúng biến dạng, méo mó khiến cho chúng trở nên khác thường. Kì dị và độc đáo chính là những tính từ miêu tả chính xác cho những chiếc xe như vậy. Và có thể thấy rằng, lời giải thích rất thật thà, đơn giản nhưng lại chứa đựng một hiện thực sâu sắc.
Không có kính, tưởng chừng như thiếu thốn, tưởng chừng như vất vả nhưng ở đây những chiến sĩ lái xe lại không hề bi quan. Họ biến hình ảnh chiếc xe không kính không bình thường thành cái bình thường và biến cái thiếu thốn, khó khăn thành điều thú vị. Chính vì thế mà người đọc bắt gặp ở đây những nét tinh nghịch và lạc quan của người lính:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời nhìn thẳng
Hai từ “ung dung” đảo lên đầu câu cho thấy tư thế hiên ngang, có thể làm chủ được tay lái, làm chủ được con đường phía trước của người lính lái xe. Không những thế, đại từ “ta” vừa là chỉ người lái xe, vừa là đại diện cho nhiều người, cho một đất nước trong tư thế sẵn sàng chiến đấu để giành lại độc lập, tự do và hòa bình. Với tâm thế này, thì phía trước là trời đất bao la, rộng lớn hay phía trước là những khó khăn vất vả thì người chiến sĩ vẫn tự tin tiến về phía trước, quân dân ta vẫn hùng mạnh bước tới.
Nhìn đất nhìn trời, người lính lái xe còn:
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Thật là điều vô lý nhưng lại rất hợp lý, bởi lẽ, xe không có kính, mọi cảnh vật rất tự nhiên và chân thực. Ngay cả gió cũng có thể “nhìn thấy”, Còn sao trời, cánh chim thì “như sa, như ùa vào buồng lại”. Từ “nhìn” cũng không chỉ đơn thuần là thị giác nữa mà đó còn cảm nhận, tình cảm. “Thấy con đường chạy thẳng vào tim”. Có lẽ trong lòng người chiến sỹ đang có một ý chí quyết tâm cao độ nên mới cảm nhận được sự tinh tế cũng như nhận ra những hiểm nguy phía trước, vẫn cố gắng kiên cường để vượt qua. Một không gian bao la, rộng lớn như bao trùm lên phía trước.
Nếu đoạn thơ trên nói đến những hình ảnh đẹp thì đoạn thơ tiếp theo sau lại nói về những vất vả, thiếu thốn của người lính lái xe. Song, dù ở bất kì hoàn cảnh nào thì các anh vẫn luôn nở nụ cười lạc quan, hóm hỉnh đầy chất lính:
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi
Gió bụi của hiện thực và cũng là những gian khổ, thử thách mà các chiến sĩ lái xe phải vượt qua trên suốt chặng đường ra mặt trận. Qua chặng đường đầy gió bụi, mái tóc xanh của các chàng trai có sự thay đổi đáng sợ: “Bụi phun tóc tắng như người già”. Thế nhưng các anh vẫn rất lạc quan, yêu đời và hóm hỉnh: “Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”.
Trời nắng thì bụi. Trời mưa thì ướt sũng “như ngoài trời”. “Mưa tuôn mưa xối” thẳng vào người vì buồng lái đâu có kính che chắn gì nữa. Vậy là trên suốt chặng đường dài, người lính đã phải nếm trải đủ mùi gian khổ: gió bụi, mưa rừng. Mặc dù vượt hết khó khăn này lại tới khó khăn kia nhưng người lính vẫn ngang tàng, phơi phới lạc quan: “Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa/Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi”. Điệp từ “chưa cần” đã cho thấy cái “ngông”, cái bất cần đời của anh lính bộ đội cụ Hồ. Những gió, những bụi chỉ là những cái khó khăn vụn vặt, cho nên các anh chẳng hề quan tâm. Thiên nhiên có khắc nghiệt, chiến tranh có tàn khốc thì cũng không làm chùn bước, ý chí của người lính cách mạng.
Và trong cuộc chiến tranh đầy gian lao, thử thách ấy, tình cảm đồng chí, đồng đội lại càng trở nên gắn bó và gần gũi với nhau hơn:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua của kính vỡ rồi
Qua bao bom đạn, từ khắp các ngả đường, những chiếc xe đã cùng về một nơi tụ hội, để kể cho nhau nghe những chặng đường mà mình đã đi qua. Hình ảnh “bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi” đã cho thấy tinh thần đoàn kết, gắn bó với nhau của các chiến sĩ lái xe. Đó cũng chính là tinh thần của toàn dân ta, cùng nhau vượt qua những khốn khó gian lao để tiến bước đi đến thành công.
Những tình cảm ấy đã làm thành sức mạnh, giúp cho những người lính trở nên mạnh mẽ và lạc quan hơn. Chiến tranh vì thế cũng bớt thảm khốc, bớt ảm đạm hơn.
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Một lần, sự tàn khốc của chiến tranh lại được Phạm Tiến Duật nhắc đến thông qua những chi tiết như xe “không kính, không đèn, không mui, thùng xe có xước”. Nhưng dù chiến tranh có tàn khốc đến máy thì ý chí và sự nỗ lực vì miền Nam vẫn không ngừng nghỉ. Hình ảnh “trái tim” chính là một hình ảnh đẹp. Nó tượng trưng cho lý tưởng chiến thắng, thống nhất nước nhà. Những chiếc xe ngày đêm băng qua mọi nẻo đường, tất cả chỉ nhằm giúp sức cho miền Nam toàn thắng.
Với hình ảnh người chiến sĩ vận tải kiên cường, hùng dũng và đầy lạc quan, hóm hỉnh, “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Và cái kết tinh đẹp nhất trong bài thơ ấy chính là tình đồng chí gắn bó và tình yêu Tổ quốc thiêng liêng.
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật – Bài làm 3
Phạm Tiến Duật là nhà thơ trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ. Những sáng tác của ông lôi cuốn người đọc không phải bằng ngôn từ hoa lệ, trau chuốt mà bằng sự mạnh mẽ, bằng hiện thực cuộc sống. Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” tiêu biểu cho phong cách sáng tác độc đáo đó. Hình ảnh người lính hiện lên đậm nét qua ngòi bút sắc sảo của Phạm Tiến Duật.
Cuộc kháng chiến chống Mỹ tàn khốc, ác liệt đã khiến nhân dân phải rơi vào cảnh lầm than, đât nước điêu đứng. Những người chiến sỹ vượt qua gian lao để làm nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc. Hình ảnh những anh bộ đội cụ hồ được đặc tả chân thực, sâu sắc qua những vần thơ của Phạm Tiến Duật.
Tác giả mở đầu bài thơ bằng một lời khẳng định chắc nịch:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Chỉ với hai câu thơ như hai nét chấm phá nhưng tác giả đã vẽ lên bức tranh hiện thực tàn khốc của chiến tranh. Tác giả đưa ra một lý do hiển nhiên , đủ sức thuyết phục cho việc chiếc xe không có kính. Hai từ “không” được đặt trong một câu thơ đã khẳng định rằng đó là sự thật hiển nhiên, bọn Mỹ độc ác đã trút bao nhiêu hận thù xuống mảnh đất đây đau thương này. Những lời thơ của tác giả gần gũi với lời ăn tiếng nói của mỗi người nên rất dễ hiểu, dễ thấm.
Sang đến câu thơ thứ ba, hình ảnh người lính bộ đội cụ Hồ hiện lên với phong thái hiên ngang, oai phong:
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời nhìn thẳng
Với biện pháp đảo trật tự cú pháp, tính từ “ung dung” được đặt ở đầu câu đã nhấn mạnh tư thế ngồi lái xe đầy kiêu hãnh, có thể làm chủ được chiến trường mà không hề nao núng. Đại từ “ta” vừa là chính mình, vừa mang ý nghĩa đại diện cho nhiều người, cho một quốc gia luôn trong tâm thế sẵn sang đánh địch. Đây là một thủ pháp nghệ thuật đầy ẩn ý của chính tác giả. Trước mắt người chiến sỹ là trời đất bao la, rộng lớn, phải tiến về phía trước thì mới có thể giành được chiến thắng. Từ “nhìn” ở câu thơ tiếp theo được lặp lại 3 lần như khẳng định sự kiên trì, vững vàng và tập trung cao độ cho trận chiến.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái
Hai câu thơ này đã có sự chuyển đổi cảm giác thật tinh tế, nhạy cảm. Từ “nhìn” không còn giữ nguyên nghĩa gốc nữa mà đã chuyển sang ý nghĩa khác. Lúc này không những nhìn thấy đường, thấy trời đất, mà thấy cả “gió vào xoa mắt đắng”, “thấy con đường chạy thẳng vào tim”. Có lẽ trong lòng người chiến sỹ đang có một ý chí quyết tâm cao độ nên mới cảm nhận được sự tinh tế cũng như nhận ra những hiểm nguy phía trước, vẫn cố gắng kiên cường để vượt qua. Một không gian bao la, rộng lớn như bao trùm lên phía trước.
Hiện thực chiến tranh không còn khốc liệt, đan xen vào đó là sự hóm hỉnh, vui tươi của những người lính cách mạng. Các anh đã lien tưởng đến một không gian lãng mạn, vui tươi giữa cảnh bom đạn khốc liệt. Những ngôi sao trên trời cao và những cánh chim chao liệng ở phía ngoài kia khiến người lính cách mạng cứ ngỡ như đang “sa”, đang “ùa” vào buồng lái.
Đến đoạn thơ sau tác giả đã diễn tả được sự khốc liệt của chiến tranh:
Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần rửa, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng gió lùa khô mau thôi
Hiện thực chiến tranh khốc liệt, tàn khốc được vẽ lên qua ngòi bút chân thực của tác giả. Với ngôn ngữ giản di, gần gũi với đời sống của con người. Một từ “ừ” khiến cho câu thơ trở nên nhẹ tênh, không một chút do dự hay vướng bận. Một từ “ừ” khiến cho tâm trạng của những người lính trở nên nhẹ nhõm hơn. Sự khốc liệt của chiến tranh và thiên nhiên khiến không làm chùn bước, ý chí của những người lính cách mạng.
Điệp từ “chưa cần” càng khẳng định tâm thế hiên ngang, bất cần đời của anh bộ đội cụ hồ. Nhưng chính điều này đã làm nên phong cách “ngông”, phong thái ung dung cần phải có trong cuộc kháng chiến đầy ác liệt như thế này.
Và trong cuộc chiến tranh gian lao, thử thách như thế này tình cảm đồng chí, đồng đội luôn được đề cao và khẳng định:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua của kính vỡ rồi
Hình ảnh thơ thật đẹp, thật đáng ngưỡng mộ. Vượt qua bao nhiêu bom đạn, thử thách những chiếc xe từ trăm mọi ngả đường đã về một nơi tụ hội, để kể cho nhau nghe những trận chiến đã vượt qua. Hình ảnh “bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi” thực sự khiến người đọc ứa nước mắt, vì nó thật đẹp và cao cả.
Tình cảm thân thiết, gắn bó giữa những người đồng đội dường như khiến cho cuộc chiến tranh bớt tàn khốc, bớt ảm đạm hơn. Dù trong mọi hoàn cảnh thì tình cảm luôn có thể chiến thắng tất cả. Nó là sức mạnh tạo nên sự đoàn kết, niềm tin chiến thắng.
Có lẽ đoạn thơ cuối là đoạn thơ đẹp nhất, ấn tượng nhất:
Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim
Một lần nữa Phạm Tiến Duật khẳng định sự tàn khốc của chiến tranh, nhưng hơn hết vẫn là ý chí, là niềm tin và sự nỗ lực vì miền Nam phía trước. Hình ảnh “trái tim” ở cuối bài thơ như mở ra một không gian nghệ thuât thật nên thơ, trữ tình.
Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật đã khắc họa thành công hình ảnh người chiến sỹ trong cuộc kháng chiến chống mỹ cứu nước vừa kiên cường, vừa hiên ngang. Đó là một hình ảnh đẹp xuyên suốt cả bài thơ.
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật – Bài làm 4
Phạm Tiến Duật là nhà thơ cách mạng đã có nhiều những thành tựu lớn lao trong việc sáng tác rất nhiều những tác phẩm hay và có ý nghĩa miêu tả lại cuộc chiến đấu gian khổ trên chiến trường, tiêu biểu cho những thể loại đó là bài thơ Tiểu Đội Xe Không Kính.
Trong cuộc chiến đấu gian khổ đó những hình ảnh chiếc xe trên chiến trường không còn được lành lặn nữa, ở trong đoạn mở đầu của tác giả đã thể hiện rõ những điều đó, xe không kính không phải vì xe không có kính, những hình ảnh chiếc xe không có kính đó là do bom giật bom rung nó đã phá hủy hết những kính trên xe, hình ảnh đó đã thể hiện được những chiến đấu gian khổ của họ trên chiến trường, những hình ảnh về chiếc xe không kính đã để lại những suy nghĩ sâu sắc trong lòng mỗi người, hình ảnh đó đã làm cho mỗi người đều hiểu được những nỗi khó khăn và huy hiểm trên chiến trường, những hình ảnh đó đã tác động đến suy nghĩ của mỗi người:
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái.
Những hình ảnh về sự lạc quan của những người chiến sĩ đã được thể hiện sâu sắc trong đó nhiều những hình ảnh hay và nó thể hiện những nỗi mong chờ được độc lập tự do tuy không có kính nhưng những người chiến sĩ của ta vẫn kiên cường và nó mang những điều rất tuyệt vời trong họ, những hình ảnh đã tạo nên những âm vang sâu sắc, ung dung buồng lái ta ngồi, và tình yêu thiên nhiên trong con người họ vẫn vô cùng lớn, trong khi xe không có kính nhưng học vẫn ngồi ung dung để lái và hàng loạt những chi tiết khác cũng thể hiện rõ được những điều đó, những hình ảnh mang những đặc trưng riêng biệt trong con người của họ, hình ảnh của sự yêu thiên nhiên đó là nhìn đất nhìn trời nhìn thẳng, đó là hàng loạt những chi tiết thể hiện những nỗi niềm sâu thẳm trong con người của những người chiến sĩ:
Không có kính, ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.
Bởi vì xe không có kính vì vậy mà họ đã vướng vào những bụi trên đường, làm cho mắt của họ cay, những tình yêu thiên nhiên đã sâu lắng trong con người của họ, họ đã vang dội lên cho chính con người của mình, những hoài niệm riêng về hình ảnh thiên nhiên đã xuất phát trong con người của họ, vẫn ung dung trên buồng lái, họ nhìn thấy những con đường chạy thẳng vào trái tim của họ, trên com đường chiến đấu gian nan đó họ đã phải trải qua rất nhiều những hoàn cảnh và những chi tiết thể hiện sâu sắc được niềm vui và những điều đó cũng tác động mạnh mẽ đến con người của họ, những chi tiết đó cũng thể hiện được sâu sắc những điều đó, hình ảnh mang những rung động lớn và những cánh chim trên trời cao cũng được họ ngắm nhìn, nó dường như đang hòa vào buồng lái của họ.
Xe không có kính nhưng niềm vui của họ vẫn rất cao họ lạc quan yêu đời họ chấp nhận những điều đó để cuộc sống của họ phát triển hơn, những hình ảnh khác cũng thể hiện rõ những điều đó những chi tiết hay cũng đã thể hiện những điều này qua hình ảnh họ chấp nhận những sự thật các hình ảnh thể hiện điều đó ừ thì có bụi, hay là các chi tiết khác ví dụ như bụi phun tóc trắng như người già… dù bom đạn có dội xuống làm cho những chiếc xe của họ không có kính nhưng họ vẫn vô cùng lạc quan và yêu đời những điều đó đã thể hiện được tình yêu của họ đối với thiên nhiên đất nước là vô cùng lớn, họ mang trong mình những niềm dũng cảm và sự lạc quan vô bờ bến, những hình ảnh đó đã làm cho tâm hồn của họ sống động và đặc sắc hơn:
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn
Không có mui xe, thùng xe có xước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Những hình ảnh vui nhộn đã được thể hiện ở đây đó là hình ảnh bui làm cho học tóc trắng, mặt lấm nhưng niềm vui của họ cũng được thể hiện rất mạnh mẽ họ nhìn nhau và cười những điệu cười hạnh phúc sự lạc quan lớn như vậy đã giúp cho họ kiên cường hơn, những niềm vui đó đã hòa nhập với tâm hồn của họ, những niềm vui lướn và những niềm vui khi trong cuộc sống này họ hòa nhập được với một trường chiến đấu, những hoàn cảnh chiến đấu lớn lao đã tác động đến tâm hồn của họ, những điều đó tác động mạnh mẽ đến tâm hồn của họ, hoàn cảnh sống cũng tác động sâu sắc đến mỗi người. Trong xe nhưng họ vẫn chịu những cơn mưa xối xả vào bởi xe vừa không có kính vừa không có mui xe, những hình ảnh đó làm cho những người chiến sĩ của ta ướt áo, nhưng tinh thần chiến đấu không hề giảm sút họ vẫn lạc quan trên con đường phía trước, những hình ảnh khác thể hiện được điều đó đó là những hình ảnh họ tự động viên nhau đi vài cây số thì áo sẽ khô,tinh thần chiến đấu đã được thể hiện sắc trong bài viết này, những sự chiến đấu kiên cường đó đã tạo nên những nhịp điệu âm vang và vô cùng mạnh mẽ trong mỗi chúng ta hình ảnh đó đã tạo nên một môi trường lớn và nó có sức lan tỏa vô cùng mạnh mẽ tới con người, những sự cố gắng đó tác động sâu sắc đến mỗi con người của chúng ta, những hình dung mới mẻ đó tạo nên một niềm vui trong sáng từ con người.
Những sự đoàn kết trong tinh thần chiến đấu của những người chiến sĩ đã tạo nên những âm vang riêng họ sum họp từ những tình đồng chí đồng đội thắm thiết, chúng tay và cùng nhau chiến đấu hết sức và tạo nên những thành quả vô cùng lớn lao, nhiều những hình ảnh khác cũng thể hiện được chi tiết những hình ảnh đó, những hình ảnh mang những đặc trưng riêng và nó có ý nghĩa đặc biệt có ý nghĩa, mang những âm vang riêng và vô cùng ý nghĩa, chúng bát cơm, và cùng với bếp hoàng cầm, được sống trong cùng những khoảng thời gian bên nhau họ hạnh phúc và cùng nhau bát đũa, võng mắc trên con đường chiến đấu đầy gian khổ và vô cùng gian lao, những hình ảnh đó đã tác động sâu sắc đến hình ảnh của những bếp hoàng cầm và mang những nỗi niềm lớn lao và vô cùng có ý nghĩa, hình ảnh mang những rung động lớn và có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, nhiều những hình ảnh mang những đặc trưng riêng và tạo nên nhiều thành quả có ý nghĩa.
Chiến tranh đã làm cho những chiếc xe không có kính không có đèn họ đã vẫn phải cố gắng và vượt qua những gian nan vất vả để vượt qua và phát triển hết những khả năng vốn có của mình, những hình tượng đó đã phát triển bản thân ngày càng năng động và phát triển vốn có với những gì mà chúng ta đã có đó là những hình ảnh mang những rung động sâu sắc và tạo nên một ý nghĩa riêng và có ý nghĩa vô cùng lớn lao mạnh mẽ.
Bài thơ đã thể hiện được tinh thần lạc quan của những người chiến sĩ cách mạng đó là tinh thần chiến đấu lạc quan yêu đời và những hình ảnh đó đã tác động mạnh mẽ đến tinh thần chiến đấu của họ.
Phân tích Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật – Bài làm 5
Phạm Tiến Duật là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Từ một anh lính tiểu đoàn tăng thiết giáp hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn lịch sử, tâm hồn của một thi sĩ cùng với cuộc đời của người lính đã cho ra đời những bài thơ hướng về Tổ quốc về cách mạng rất có duyên của Phạm Tiến Duật. Thơ ông thiên về hình ảnh một thế hệ trẻ phơi phới lạc quan trẻ trung và bất khuất. “ Bài thơ về tiều đôi xe không kính” được sáng tác vào những năm tháng ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ giữa thế kỉ XX.
Bằng cảm hứng hiện thực và lãng mạn bài thơ ghi lại những nét ngang tàn dũng cảm và lạc quan của người chiến sĩ lái xe trong binh đoàn vận tải quân sự. Bài thơ thắm đượm chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đánh Mỹ. Bài thơ có cái tên thật bình dị nhưng cũng rất độc đáo hiện thực là “ những chiếc xe không kính” trần trũi nhưng lại rất nên thơ và đẹp như một bài thơ. Chất thơ ấy thật kì lạ nhưng rất đỗi tự hào bởi nó được toát lên từ cái gian khổ ác liệt của chiến trường.
Mở đầu bài thơ, là hình ảnh những chiếc xe không kính hiện lên tự nhiên mà đặc biệt:
“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi.”
Hai câu thơ. tác giả đã lí giải vì sao xe không có kính. Cấu trúc câu thơ dưới hình thức hỏi đáp. Ba chữ “ không” đi liền nhau,hai nốt nhấn” bom giật bom rung” đã biểu lộ cách ăn nói rất lính tráng rất phóng túng và hồn nhiên của tác giả. Câu thơ như một câu văn xuôi nhưng đọc lên thì vô cùng thú vị.
Những câu thơ tiếp theo đã khắc học chân dung người lính lái xe qua nhiều hình ảnh đẹp và phong phú. Từ trong bom bụi mù mịt ta vẫn nhận ra tư thế ung dung cái nhìn rất thoáng của người lính:
“ Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất,nhìn trời,nhìn thẳng”
Sự thiếu thốn khó khăn về phương tiện không hề làm người lính lái xe nản lòng mà ngược lại các anh vẫn “ ung dung” tự tin lái xe với thư thế làm chủ. Ngồi lái xe trên những chiếc xe không kính các anh như cảm thấy thiên nhiên hòa vào “ buồng lái” đất, trời các anh đều thấy và cảm nhận được hết. Điệp từ “nhìn” được láy lại ba lần nhịp thơ mạnh, đĩnh đạc nói về chất dũng mãnh hiên ngang của người lính.
Tiếp mạch cảm xúc nhà thơ đưa ta đến với những thước phim quay nhanh qua cái nhìn khách quan của người lính. Đầu tiên là gian khổ của thiên nhiên. Trước tiên là gió:
“ Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa như ùa vào buồng lái”
“Gió” được nhân hóa và chuyển đổi cảm giác đầy ấn tượng. Vì xe chạy thâu đêm lại không có kính nên người lính mới có cảm giác đắng mắt đến thế. Con đường phía trước là con đường cụ thể nhưng nó còn mang hàm nghĩa đó là con đường cách mạng mà Tổ quốc ta đã lựa chọn, chiến đấu để giải phóng miền Nam.
Tiếp theo là đến bụi. Gió bụi là hiện thực nhưng nó còn tượng trưng cho bao khó khăn gian khổ ở đời. Chữ “ừ” vang lên giữa câu thơ như một thách thức một sự chấp nhận hoàn toàn chủ động.
“Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”
Thêm một hình ảnh rất hóm hỉnh độc đáo một nụ cười vang giòn giữa khói lửa “ cười ha ha”. Nụ cười ấy đã thể hiện tinh thần lạc quan hồn nhiên yêu đời của tiểu đội xe không kính.Đó cũng là nụ cười mà ta đã bắt gặp trong cuộc kháng chiến chống Pháp:
“Lòng vẫn cười vui kháng chiến”
( Nhớ – Hồng Nguyên)
Một mái tóc xanh mới tuổi 20 chỉ qua mấy cung đường đã có sự thay đổi đáng sợ “ Bụi phun tóc trắng như người già”. Cái chất lạc quan yêu đời hồn nhiên của Phạm Tiến Duật là ở chỗ đó.
Sau gió,bụi, rồi đến mưa:
“Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn mưa xối như ngoài trời”
Thế có nghĩa là người lính nếm đủ mọi gian khổ: gió, bụi, mưa dầm nhưng vẫn ngang tàn phơi phới.
Sau những tháng ngày chiến dịch chở vũ khí, lương thực…chi viện cho tiền phương vượt qua hàng nghìn hàng vạn cây số trong mưa bom bão đạn. Những người lính trong tiểu đôi xa không kính đã về đây họp thành tiểu đội. Lại trao nhau những cái bắt tay ấm tình đồng đội:
“Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi”
Cái bắt tay ấy,ta cũng đã gặp trong hình ảnh người lính vệ quốc quân trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Nhưng cái bắt tay ấy mỗi thời mỗi khác:
“Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”
( Đồng chí – Chính Hữu)
Những người lính học gặp nhau và cùng có những phút nghỉ ngơi hiếm hoi cùng chung bữa cơm hội ngộ tình anh em gia đình được nhóm lên từ tình đồng đội.
“Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đĩa là gia đình đấy”
Bữa cơm dã chiến của người lính dù chỉ có một bát canh rau rừng,có lương khô…nhưng rất đậm đà tình nghĩa, giản dị nhưng ấm áp. Tiểu đội xe không kính đã trở thành một gia đình tràn đầy yêu thương.
Khổ thơ cuối bài thơ làm nổi bật cái chất dữ dội khốc liệt của chiến tranh. Chiếc xe mang trên mình đầy thương tích:
“Không có kính rồi xe không có đèn
Không có mui xe thùng xe có xước”
Ba thứ “ không có” và chỉ một thứ có trong hai câu thơ tự do. Những thứ cần thì không có,mà thứ có lại không cần. Chiếc xe như một dũng sĩ kiên cường với niềm tự hào và lí tưởng cao đẹp:
“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”
Hình ảnh hoán dụ làm nên một câu thơ lãng mạn rất đẹp, khẳng định sức mạnh về tinh thần ý chí kiên cường quyết chiến quyết thắng vì lí tưởng độc lập về tự do của người lính.
Tóm lại, qua bài thơ hình tượng những chiếc xe không kính thật li kì và độc đáo, ngôn ngữ giản dị mộc mạc phù hợp với chất lính tráng nhưng đủ sức tái hiện một con đường huyền thoại một thời kì oanh liệt và cuộc đời gian khổ của người lính. Bài thơ vì thế mà chất anh hùng ca bỗng dào dạt ùa vào cảm xúc bạn đọc mãi là ấn tượng đẹp về một thế hệ trẻ ở thế kỉ XX.
Văn mẫu tổng hợp 
