Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 1
Tình yêu là đề tài muôn thuở của thơ ca Việt Nam với nhiều cung bậc khác nhau. Một Xuân Diệu say đắm, nồng nàn, khao khát được yêu đương mãnh liệt. Một Nguyễn Bính chân chất của tình yêu đồng nội, gần gũi với thôn quê. Và có lẽ chắc chắn người đọc sẽ không quên được hình ảnh tình yêu trong tho Xuân Quỳnh với nhiều trạng thái cảm xúc vừa gần gũi, giản dị, vừa ồn ào, xô bồi. “Sóng” là bài thơ làm thoát lên những cung bậc dồn dập và cũng rất thực ấy.
Xuân Quỳnh là thi sỹ gắn với những chuyện tình yêu rất đời thường, rất con gái. Mỗi áng thơ Xuân Quỳnh viết ra đều mang đến cho người đọc sự ấm áp, chân thành và cháy bỏng nhất. Thơ bà nhẹ nhàng đi vào lòng người đọc giống như một tiếng sóng nhẹ nhàng giữa biển khơi mênh mông tìm được một bến bờ neo đậu.
Bài thơ “sóng” của Xuân Quỳnh là tiếng lòng chân chất, mộc mạc và cũng đầy những bất an về tình yêu đôi lứa. Cách dẫn dắt người đọc bằng ngôn ngữ bình bị nhưng đầy lôi cuốn. Bài thơ mở đầu bằng những cảm xúc khi yêu:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Khi yêu con người ta có rất nhiều trạng thái cảm xúc đan xen nhau vừa dữ dội vừa dịu êm. Dương như Xuân Quỳnh đã lột tả hết những cảm xúc mà người đang yêu có. Hai câu thơ sóng đôi, vừa đối lập, vừa tương trợ nhau đã khiến cho cảm xúc của cả bài thơ như tan ra, hòa vào lòng người. Tình yêu với Xuân Quỳnh luôn là sự tìm tòi, khám phá thế giới nội tâm đầy biến động. Vì vậy tình yêu không thể “nhốt” một chỗ, nó cần một mảnh đất màu mỡ để có thể vẫy vùng. Có thể nói đây chính là một tư tưởng rất tiến bộ của Xuân Quỳnh.
Với lối dẫn dặt tự nhiên nhưng đầy sức hút, Xuân Quỳnh đã khiến cho người đọc tò mò về câu chuyện tình yêu này.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Tình yêu thường gắn liền với nỗi nhớ, không phải nỗi nhớ bình thường mà là nỗi nhớ ‘thường trực”. Tác giả đã mượn hình ảnh “sóng” giữa đại dương bao la để diễn tả cảm xúc trạng thái khắc khoải khi yêu. Đó là một sự tài tình, đầy tinh tế của tác giả.
Tình yêu luôn là một trạng thái tâm lý không bình thường và rất khó để lý giải, bởi nếu lý giải được thì nó đã không còn là tình yêu nữa. Luôn ẩn chưa những câu hỏi khó giãi bày, khó chia sẻ khiến cho người đang yêu luôn đặt dấu hỏi và những hoài nghi trong lòng. Và Xuân Quỳnh cũng vậy, thi sỹ không thể biết được tường tận gốc gốc của hai chữ “tình yêu”. Người ta bảo có nhiều thứ tuân theo luân lý tự nhiên nhưng dường như tình yêu có một hướng đi khác, rất riêng, đầy bản sắc của mỗi người. Sự hoài nghi về tình yêu cũng chính là đi tìm sự chân thật và chữ tâm của nó thực sự nằm ở đâu. Câu hỏi “Khi nào ta yêu nhau/Em cũng không biết nữa” đã diễn tả hết được thần thái và cảm xúc khi yêu của một người con gái.
Sóng bắt đầu tư gió
Gió bắt đầu từ đâu
Khi nào ta yêu nhau
Em cũng không biết nữa
Khi tình yêu là một điều khó lý giải thì nỗi nhớ cũng vậy, nó khiến cho những người đang yêu luôn rơi vào trạng thái bồn chồn, thao thức khó tả:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Nhớ về anh một phương
Tình yêu là duy nhất và “anh” là duy nhất là tư tưởng của Xuân Quỳnh. Một sự chung thủy, kiên định với một tình yêu bao la. Tình yêu của người con gái ở đây vừa thiết tha, mãnh liệt, vừa trong sáng, giản dị, vừa thủy chung duy nhất. Qua hình tượng sóng và em . Xuân Quỳnh đã nói lên thật chân thành, táo bạo , không hề giấu giếm cái khát vọng tình yêu sôi nổi, mãnh liệt của mình, một phụ nữ, một điều hiếm thấy trong văn học.
Dẫu muôn ngàn cách trở, dẫu nhiều khó khăn thử thách nhưng dường như Xuân Quỳnh vẫn luôn khao khát đến cháy bỏng:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫn rộng
Mây vẫn bay về xa
Cuộc đời rất dài, tương lai của một chuyện tình làm sao có thể đoán trước được nhưng tác giả vẫn luôn tin và hi vọng. Vẫn luôn dùng trái tim chân thành để yêu và nhớ thương một người.
Bài thơ “sóng” với hình ảnh ẩn dụ “sóng” đã khiến cho người đọc có một liên tưởng đầy chân thực và sâu sắc về tình yêu với những biến cố lớn nhưng nếu biết cách vượt qua thì khi nào sóng yên biển lặng họ lại trở về bên nhau
Xuân Quỳnh đã gieo vào lòng người đọc những trạng thái cảm xúc thật bình dị và cũng thật mãnh liệt cho tình yêu. Bài thơ “Sóng” thực sự là một bài thơ tình tuyệt bút.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 2
Xuân Quỳnh tên thật là Nguyễn Thị Xuân Quỳnh sinh năm 1942, quê ở làng La Khê nổi tiếng với nghề trồng dâu dệt lụa thuộc huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây, nay thuộc Hà Nội. Xuân Quỳnh yêu đời và ham hoạt động. Chị gắn bó máu thịt với cuộc kháng chiến chống Mĩ đau thương và anh dũng của dân tộc. Chị đi nhiều, viết nhiều, từng có mặt trong những thời gian dài ở tuyến lửa Vĩnh Linh, Quảng Bình và biên giới phía Bắc. Hiện thực sôi động, phong phú thấm sâu vào hồn thơ Xuân Quỳnh. Thơ chị tươi rói sự sống, thấm đượm tình yêu gia đình, bè bạn, con người, cuộc đời, đất nước,… Gần ba mươi năm cầm bút, chị đã sáng tác nhiều tập thờ có giá trị, tạo ấn tượng khó quên trong lòng người đọc, nhất là bạn đọc trẻ tuổi. Ngay từ tập thơ đầu tay Tơ tằm – Chổi biếc (in chung, 1963), thơ Xuân Quỳnh đã được chú ý vì phong cách mới mẻ. Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ đã để lại cho đời nhiều bài thơ hay, nhất là thơ tình. Năm 2001, Xuân Quỳnh được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Bài thơ Sóng sáng tác năm 1967, in lần đầu trong tập Hoa dọc chiến hào, xuất bản năm 1968. Với bài thơ này, Xuân Quỳnh thực sự khẳng định tài năng của mình trên thi đàn Việt Nam. Bài thơ viết theo thể năm chữ, rất phù hợp với việc gửi gắm tâm tư sâu kín, thể hiện những trạng thái phức tạp, tinh tế của tâm hồn. Tác giả nói với mình, nói với mọi người về tình yêu trẻ trung, nồng nhiệt gắn liền với khát vọng hạnh phúc muôn thuở của con người.
Đầu đề bài thơ là Sóng và cả bài thơ được dệt bằng hình tượng trung tâm ấy. Cùng với hình tượng sóng còn có một hình tượng nữa là em – cái tôi trữ tình của nhà thơ. Sóng là hình ảnh ẩn dụ nói về tâm trạng người con gái đang yêu, là sự hóa thân, phân thân của cái tôi trữ tình. Sóng và em tuy hai mà mà một, có lúc phân đôi để soi chiếu vào nhau, làm nổi toát sự tương đồng; có lúc lại hòa nhập vào nhau để tạo nên sự âm vang, cộng hưởng. Hai hình tượng này đan cài, quấn quýt với nhau như hình với bóng, song song tồn tại từ đầu đến cuối bài thơ, soi sáng, bổ sung cho nhau nhằm diễn tả một cách mãnh liệt, sâu sắc và thấm thía hơn khát vọng tình yêu đang cuồn cuộn trào dâng trong trái tim người con gái.
Mở đầu bài thơ là trạng thái tâm lí đặc biệt của một tâm hồn khao khát được yêu:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ .
Sóng không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.
Bắt đầu là hình ảnh sóng nước. Nghĩa tường minh là vậy. Không kể ở sống hay ở bể, lúc sóng cồn lên thì dữ dội, ồn ào, có thể làm lật thuyền, đắm tàu ; nhưng lúc trời yên gió lặng thì sóng lại dịu êm, lặng lẽ. Nhưng Dữ dội và dịu êm hay ồn ào và lặng lẽ thì cũng đều là sóng. Sóng luôn luôn biến đổi muôn hình muôn vẻ và hiện tượng đó cứ thường xuyên lặp đi lặp lại.
Tâm hồn của người con gái đang yêu cũng giống như sự tương phản giữa các hình thức của sóng. Đa dạng ở bên ngoài và khó hiểu ở bản chất bên trong ở cuối khổ thơ là sự bối rối, trăn trở của sóng muốn giãi bày lòng mình với bể.
Có thể thấy ngay trong khổ thơ đầu nét mới mẻ trong quan niệm về tình yêu của Xuân Quỳnh. Người con gái đang khát khao tình yêu muốn hiểu tận cùng bản chất của tình yêu. Sóng không hiểu nổi mình, Sóng tìm ra tận bể để đến với không gian cao rộng, bao la.
Chủ ý của nhà thơ là mượn sóng làm biểu tượng cho tình yêu. Miêu tả sóng với những đặc điểm đối nghịch đến kì lạ cũng là để nói tới cái đa dạng, phức tạp, khó giải thích của tình yêu. Như vậy sóng nước đã chuyển nghĩa sang sóng tình, sóng nước, sóng tình đan quyện vào nhau, bổ sung ý nghĩa cho nhau.
Giống như sóng, tình yêu cũng là một hiện tượng, một khái niệm khó lí giải cho rõ ràng. Một nhà thơ cổ điển Pháp từng nói: Tình yêu là điều mà con người không thể hiểu nổi. Khát vọng tình yêu xôn xao, rạo rực trong trái tim nhà thơ, trong trái tim tuổi trẻ cũng là khát vọng muôn đời của nhân loại. Cũng như sóng, nó mãi mãi trường tồn, vĩnh hằng với thời gian. Từ ngàn xưa, con người đã đến với tình yêu và mãi mãi vẫn là như vậy:
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.
Tình yêu và khát vọng tình yêu của con người muôn đời không thay đổi. Sóng nước cũng vậy mà sóng tình cũng vậy. Nếu như Trương Chi nổi sóng tình trước nhan sắc kiều diễm của Mị Nương thì Kim Trọng cũng đã từng rơi vào khoảnh khắc Sóng tình dường đã xiêu xiêu trước vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành của Thúy Kiều. Đó là những giây phút thặng hoa của tình yêu.
Khát vọng tình yêu khác hẳn ước vọng tình yêu. Ước vọng chỉ mới là ước và mong, còn khát vọng thì đã là sự đam mê cháy bỏng, mãnh liệt, không giới hạn. Nét đặc trưng nhất của tình yêu là vậy. Tình yêu không bó hẹp trong phạm vi lứa tuổi nào nhưng khái niệm về tình yêu thường gắn liền với tuổi trẻ, cái tuổi tre non đủ lá và đào tơ mơn mởn. Ở lứa tuổi mùa xuân của đời người, tình yêu phát triển mạnh mẽ nhất và mang đầy đủ ý nghĩa nhất. Tình yêu tràn đầy cơ thể thanh xuân, làm bồi hồi trái tim trong ngực trẻ, khiến trái tim lúc nào cũng thổn thức nhớ mong. Như vậy, khát vọng tình yêu gắn liền với ngực trẻ và chỉ có ngực trẻ mới đủ chỗ chứa khát vọng tình yêu. Vì thế nhà thơ Xuân Diệu đã viết:
Hãy để trẻ con nói cái ngon của kẹo,
Hãy để tuổi trẻ nói hộ tình yêu.
Ở một bài thơ khác, Xuân Quỳnh viết:
Tiếng yêu từ những ngày xưa,
Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta.
Tiếng yêu từ những ngày xa,
Trải bao cay đắng vẫn là vẹn nguyên.
(Những năm tháng không quên)
Tự nhiên như hơi thở, cần thiết như cơm ăn áo mặc hằng ngày, ấy thế mà tình yêu là gì thì không ai giải thích nổi. Sức quyến rũ ghê gớm của nó có lẽ là ở đó chăng ? Xuân Quỳnh phân vân tự hỏi rồi tự giải đáp :
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên ?
Khi yêu, người ta thường có nhu cầu tự tìm hiểu và phân tích. Nhưng tình yêu là một hiện tượng tâm lí khác thường đầy bí ẩn, không thể giải thích hết được nguyên nhân và thời điểm bắt đầu của một tình yêu. Xuân Diệu băn khoăn : Làm sao cắt nghĩa được tình yêu? Còn Xuân Quỳnh lại bộc lộ nỗi băn khoăn của mình một cách hồn nhiên, dung dị. Tình yêu cũng giống như sóng biển, như gió trời, làm sao mà hiểu hết được. Nó cũng tự nhiên như quy luật thiên nhiên và cũng khó hiểu, chứa đựng nhiều bí ẩn như thiên nhiên vậy.
Nếu Sóng tìm ra tận bể để tự hiểu mình thì em cũng tìm đến tình yêu anh để hiểu sâu hơn về con người đích thực của em. Trước không gian bao la là biển cả, làm sao em không trăn trở với những câu hỏi từ ngàn xưa vốn là những băn khoăn, triết lí mang tầm vũ trụ. Bao câu hỏi cứ vương vấn trong tâm hồn em, làm cho em trăn trở, thao thức không nguôi :
Sóng bắt đầu từ gió Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Giữa đại dương mênh mông ấy, nơi nào là nơi bắt đầu của sóng? Khó mà trả lời cho chính xác, song vẫn có thể nói rằng : Sóng bắt đầu từ gió. Có gió mới có sóng, tất nhiên là vậy. Thế Gió bắt đầu từ đâu?Câu trả lời không dễ bởi nó đi vào phạm trù vô tận: vũ trụ này từ đâu mà có?
Thế là tuy đã ra tận bể mà sóng cũng vẫn chưa hiểu nổi mình. Em cũng đã hòa nhập vào biển lớn của tình yêu nơi anh mà nào em đã hiểu em? Em yêu anh từ đâu? Khi nào? Từ cái gì? Ánh mắt, nụ cười, giọng nói? Hay giống như nàng Kiều bắt đầu yêu chàng Kim từ sắc ngựa tuyết in, có pha màu áo ? (Truyện Kiều).
Câu thơ Em cũng không biết nữa thể hiện sự hồn nhiên của người con gái. Thương biết bao nhiêu cái lắc đầu phân vân ấy. Mà biết để làm gì ?! Truy nguyên cho chính xác để làm gì bởi em và anh chỉ cần hiểu rằng ta yêu nhau là đủ.
Tâm trạng của người con gái đang yêu ấy là điển hình chăng? Điều thiêng liêng nhất, tuyệt diệu nhất trong tình yêu là sự đồng cảm, hòa hợp sâu xa giữa hai tâm hồn, hai nửa cuộc đời tự nguyện gắn bó với nhau để tạo thành một chỉnh thể trọn vẹn, vĩnh viễn:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.
Yêu và nhớ là hai mặt của tình yêu. Yêu say đắm thì nhớ thiết tha. Nhà thơ vẫn mượn chuyện sóng để nói chuyện người. Anh ơi, tình yêu của em cũng là sóng và chính là sóng đó ! Chỉ có sóng đại dương mênh mông mới có thể so sánh được với khát vọng tình yêu của em.
Con sóng dưới lòng sâu, Con sóng trên mặt nước là những cung bậc khác nhau của nỗi em nhớ anh. Sóng trên mặt nước dù có lớn cũng còn có thể lựa chiều mà vượt, chứ Con sóng dưới lòng sâu âm thầm khó nhận thấy mới thực sự dữ dội và khó lường. Nhưng trên mặt nước hay dưới lòng sâu, con sóng đều có bờ. Bờ là nơi đến của sóng, sóng có đối tượng để ve vuốt, vỗ về, có cái đích để đi đâu về đâu cũng nhớ, lúc nào cũng không quên, ngày cũng như đêm :
Ôi con sóng nhớ bờ,
Ngày đêm không ngũ được.
Nỗi nhớ có cái biểu hiện trên bề mặt mà cũng có cái ẩn chứa tận dưới lòng sâu. Vắng anh, em nhớ. Đó là nỗi nhớ thể hiện trên bề mặt. Giận anh mà nhớ mới là nỗi nhớ dưới lòng sâu, da diết, khắc khoải, thổn thức đến trào nước mắt, đến cắn chặt môi chảy máu chưa hẳn nguôi ngoai. Nó cuồn cuộn, dạt dào như những đợt sóng triền miên vô hồi, vô hạn. Nhịp thơ trong bài thơ này là nhịp sóng nhưng rõ nhất, dào dạt, náo nức và mãnh liệt nhất là ở đoạn thơ này.
Thức mà nhớ, không nói làm gì, trong mơ mà nhớ là nỗi nhớ không chịu ngủ yên. Ôi! Tình yêu là vậy! Em yêu anh, em là vậy: Lòng em nhớ đến anh, Cả trong mơ còn thức. Nỗi nhớ hiển hiện trong mọi không gian và thời gian, không chỉ tồn tại trong ý thức mà còn len lỏi vào tiềm thức, xâm nhập vào cả trong giấc mơ. Khao khát yêu thương của người con gái mãnh liệt nhưng cũng thật tự nhiên : sóng khao khát tới bờ, cũng như em luôn khao khát có anh. Tình yêu của người con gái ở đây vừa chân thành, tha thiết, vừa trong sáng, thủy chung.
Cách thể hiện tình cảm của Xuân Quỳnh như vậy có tự nhiên, sỗ sàng quá chăng ? Liệu có phá vỡ nét đẹp cổ truyền của người con gái Việt Nam khi yêu là thẹn thùng, e ấp? Hoàn toàn không ! Mượn hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã nói lên khát vọng tình yêu sôi nổi, mãnh liệt của mình. Điều đó hiếm thấy trong thơ ca Việt Nam trước đó.
Ở những đoạn thơ trên, nhân vật trữ tình nhờ lời sóng để che giấu tâm trạng, nhưng đến đây thì đã bỏ luôn cái vỏ nhân hóa vay mượn ấy đi để trái tim tự thốt nên lời. Trái tim em không chịu vòng vo, úp mở nữa mà nó đòi nói thật, bởi nó đang tràn đầy tình yêu anh và tình yêu ấy cũng đã chín muồi:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương.
Nỗi nhớ trong tình yêu còn được gắn liền với khái niệm thời gian vô tận và không gian vô biên. Với thời gian, nó không có ngày đêm. Với không gian, nó chẳng có nhiều phương hướng. Không gian có bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc, chứ tình yêu của em thì chỉ có một phương, đó là anh. Em yêu anh và chỉ biết có anh. Nếu tình yêu là một quy luật của cuộc sống thì sự thủy chung lại là quy luật của tình yêu. Lời thề nguyền của người con gái trong bài thơ này giản dị mà sâu sắc, xúc động: Nơi nào em cũng nghĩ, Hướng về anh – một phương. Những người đang yêu bao giờ cũng hướng về nhau. Họ là mặt trời suốt đời soi sáng và sưởi ấm cho nhau.
Tình yêu dù trong sáng, mãnh liệt, lãng mạn, bay bổng tới đâu chăng nữa cũng vẫn gắn chặt với đời thường, mà đời thường thì lại nhiều dâu bể. Vì thế, những người yêu nhau ngoài sự say mê còn phải có đủ nghị lực và lí trí để vượt qua mọi thử thách, giông bão của cuộc đời, với niềm tin cuối củng sẽ tới đích.
Trở lại chuyện sóng nước:
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở.
Hãy nhìn những con sóng dại dương: dù gió xô bão giạt đến phương nào đi nữa, cuối cùng sóng vẫn trở về với bờ. Em cũng vậy, cho dù gặp bao khó khăn, thử thách em cũng vượt qua hết để đến với anh, bởi tình yêu anh đã cho em sức mạnh. Cũng như ông bà mình xưa:
Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo
Ngũ lục sống cũng lội, thất bát cửu thập đèo cũng qua.
Quyết tâm ấy thiêng liêng như một lời thề vàng đá.
Niềm tin và nghị lực em đã tìm thấy ở sóng và ở chính mình. Khi đã yêu thực lòng, dù muôn vời cách trở, chúng mình vẫn đến được với nhau. Khẳng định như thế là muốn an ủi, động viên mình mà cũng là an ủi, động viên người yêu để có thêm ý chí, nghị lực trên con đường đến với hạnh phúc.
Gian nan, thử thách là điều không thể thiếu đối với tình yêu. Trong những bài thơ sau này, Xuân Quỳnh khẳng định tình yêu đẹp là tình yêu đã trải qua nhiều thử thách:
Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa bão gió
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ.
(Thơ tình cuối mùa thu)
Khi hai người đã thực sự yêu nhau thì không một trở lực nào ngăn cản nổi:
Tay ta nắm lấy tay người,
Dẫu qua trăm núi ngàn đồi cũng qua.
(Hát ru)
Đẹp là thế, thiêng liêng là thế nhưng tình yêu cũng thật ngắn ngủi, mong manh, khó giữ:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa.
Trong thực tế, tình yêu có khi chỉ là một khoảnh khắc:
Em đâu dám nghĩ là vĩnh viễn
Hôm nay yêu, mai có thể xa rồi
(Nói cùng anh – Xuân Quỳnh)
Hoặc:
Anh đã thấy một điều mong manh nhất,
Là tình yêu, là tình yêu ngát hương.
(Để Trung Quân)
Bởi thế khi yêu, con người luôn khắc khoải và trăn trở. Tuy không hiện lên thành chữ thành lời trong đoạn thơ nhưng thấp thoáng đâu đó một chút lo âu rất chính dáng. Liệu tình yêu có thể vượt qua những quy luật tất yếu của cuộc đời chăng ? Vì thế nên ngay trong lúc tình yêu say đắm nhất, nhà thơ vẫn không hoàn toàn thoát li hiện tại. Trong cái nồng nhiệt hết mình vẫn thấp thoáng dự cảm lo âu không dứt.
Mọi chuyện rồi sẽ qua đi : cuộc đời, năm tháng và mây kia thì cứ bay mãi vào cõi xa xăm, vô định. Tình yêu cũng thế, vì tình yêu bao giờ cũng gắn liền với một con người cụ thể, gắn liền với cái hữu hạn của đời người. Muốn vượt ra ngoài giới hạn đó, chỉ có một cách là hòa tan tình yêu vào thiên nhiên vĩnh cửu để ngàn vạn năm sau, những con sóng dại dương vẫn cất cao lời ngợi ca tình yêu bất diệt.
Nỗi trăn trở đến lúc này đã thành sự bức bách, thôi thúc:
Làm sao được tan ra,
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Tình yêu bùng lên thành khát vọng. Khát vọng sôi sục mà vẫn khiêm nhường, đầy nữ tính. Tình yêu bây giờ không còn bé nhỏ, đơn lẻ mà đã hòa quyện vào sóng nước đại dương vĩnh hằng. Mỗi chữ, mỗi câu trong đoạn thơ đều được tác giả chọn lựa, sắp xếp khéo léo nên có giá trị biểu cảm rất cao.
Sóng là một bài thơ tình xinh xắn, duyên dáng, vừa mãnh liệt, sôi nổi; vừa hồn nhiên, trong sáng; vừa ý nhị, sâu xa. Người đọc yêu mến và nhớ mãi bài thơ Sóng vì nó không chỉ đơn thuần là thơ mà còn là những gì tinh tế nhất, huyền diệu nhất của một tâm hồn phụ nữ, một trái tim nhạy cảm luôn khao khát yêu thương. Thơ Xuân Quỳnh tiêu biểu cho phong cách của thế hệ nhà thơ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ cứu nước, vẫn giữ được nét đẹp cổ điển của thơ ca dân tộc, đồng thời lại có những khám phá, sáng tạo nghệ thuật mới lạ và độc đáo. Nếu đánh giá Xuân Quỳnh là nhà thơ viết về tình yêu hay nhất trong đội ngũ các nhà thơ hiện đại thì chắc cũng không có gì là quá đáng.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 3
Xuân Quỳnh là một nữ sĩ đa tài. Với giọng thơ hồn nhiên, phóng khoáng, tình cảm đằm thắm chân thành, nhà thơ đã để lại nhiều dấu ấn tượng trong lòng người đọc. Một trong những tác phẩm ấy là bài thơ 'sóng'. 'Sóng ' là thi phẩm được viết năm 1967 sau chuyến đi thực tế ở Diên Điềm, in trong tập 'Hoa dọc chiến hào' (1968). Bằng ngòi bút của mình, Xuân Quỳnh đã diễn tả thành công tâm trạng, những cung bậc cảm xúc của người phụ nữ đang yêu đồng thời đem đến cho người đọc những quy luật của tình yêu.
Nổi bật xuyên suốt tác phẩm là hình tượng 'sóng-em'. 'Sóng' và 'em' luôn song hành, quấn quýt, soi sáng và bổ sung cho nhau. Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng sóng biển để diễn tả lớp sóng lòng người con gái khi yêu. Mở đầu bài thơ hình ảnh sóng biển đã ngập tràn trước mắt người đọc:
" Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể"
Bước vào tác phẩm là những từ ngữ đối lập "dữ dội-dịu êm", "ồn ào- lặng lẽ". Những từ ngữ đối lập này là những trạng thái của sóng biển. Con sóng xô vào bờ rồi lại xa bờ cho ta thấy sóng không bình yên, phẳng lặng như mặt hồ cuối thu mà đầy biến động. Bằng cặp từ đối lập diễn tả trạng thái của sóng tác giả đã ngầm khẳng định về tình yêu. Tình yêu cũng như sóng lúc khát khao cháy bỏng lúc lại dịu dàng. Hai câu thơ tiếp theo"sông …. bể" thể hiện quy luật tự nhiên, qui luật tình yêu. Với sự đối lập về không gian "sông-bể" Xuân Quỳnh đã thể hiện được khát khao hạnh phúc của mình. 'Sông' là cái chật hẹp, 'bể' là biển lớn mênh mông. Quy luật tự nhiên sông tìm ra bể như con người luôn muốn vượt ra những cái tầm thường để tìm đến với hạnh phúc, tình yêu.
" Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ"
Hai dòng thơ đầu tiên của khổ tiếp đã khẳng định sự trường tồn vĩnh cửu của sóng " ngày sau vẫn thế". Từ điều này tác giả liên hệ với tình yêu. Cũng như con sóng kia mãi trường tồn thì khát vọng tình yêu là bất tử. Tình yêu là khát vọng lớn lao mãi cứ "bồi hồi trong ngực trẻ". Khát vọng ấy lớn lao tới mức chỉ có trái tim tuổi trẻ mới đủ sức để chứa đựng được nó.
Khép lại 2 khổ thơ đầu, Xuân Quỳnh đã khéo léo nêu ra quy luật của sóng biển và tình yêu. Tiếp đó, ngòi bút nhà thơ đi sâu vào những cung bậc cảm xúc của người con gái khi yêu:
" Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi sóng lên?"
Những dòng thơ trên là một chút lo lắng về tình yêu của nhà thơ- một con người bị đổ vỡ nhiều trong tình yêu. " Trước muôn trùng sóng bể" bão tố cuộc đời, thăng trầm cuộc sống, 'em' nghĩ về 'anh, em". Rồi chợt "em cũng không biết nữa-khi nào ta yêu nhau". Đã có rất nhiều thi sĩ đi tìm câu trả lời cho câu hỏi ấy nhung cuối cùng cũng không ai giải thích được. Xuân Quỳnh mượn hình tượng sóng để dẫn dắt đến câu hỏi của mình"sóng bắt đầu từ gió-gió bắt đầu từ đâu". Bằng câu hỏi tu từ kết hợp với điệp cấu trúc cú pháp, tác giả đã thể hiện cái ngây thơ, bối rối, nữ tính của mình. Hỏi qua hỏi lại nhưng cuối cùng cũng chỉ là:"em cũng không biết nữa". Cũng như có một nhà thơ đã từng viết:"Anh yêu em vì sao không biết nữa-Chỉ thấy yêu em anh thấy yêu đời". Tình yêu đến không ai biết trước được nhưng họ vẫn sẽ yêu cho dù có điều gì xảy ra.
Đã yêu là phải nhớ. Đây là quy luật bất biến của tình yêu. Nỗi nhớ ấy cồn cào da diết, cuồn cuộn dạt dào. Điều đó đã thể hiện qua hình ảnh những con sóng nối tiếp gối lên nhau:"con sóng dưới lòng sâu-con sóng trên mặt nước". Hai câu thơ vẽ lên cảnh tượng từng đợt sóng nhấp nhô gối lên nhau, xô vào nhau, hối hả vươn vào bờ. Tác giả ví nỗi nhớ trong tình yêu như con sóng nhớ bờ. Nỗi nhớ ấy bao trùm cả trong không gian, thời gian, tiềm thức " ngày đêm không ngủ được-cả trong mơ còn thức".
Sau quy luật " yêu là nhớ", Xuân Quỳnh khẳng định sức mạnh của tình yêu chung thủy.
"Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh- một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở"
Dù không gian có xa cách "phương bắc-phương nam", nhưng em vẫn chung thủy "hướng về anh- một phương". Lòng chung thủy ấy đã tạo một sức mạnh lớn giúp người con gái khi yêu bước qua mọi khó khăn thử thách để cập bến bờ hạnh phúc như những con sóng kia "con nào chẳng tới bờ- dù muôn vời cách trở". Lòng chung thủy giúp cho "em" vượt mọi trở ngại để hạnh phúc ngập tràn.
Từng cung bậc cảm xúc của người con gái khi yêu đã được lột tả một cách chân thật qua ngòi bút Xuân Quỳnh. Cuối bài thơ là khát vọng tình yêu lứa đôi vĩnh cửu và bền chặt:
" Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ"
Bốn dòng thơ đầu của đoạn thơ trên là cảm giác lo âu trăn trở về sự hữu hạn của cuộc đời. Cặp từ đối lập "tuy-dẫu" đã cho người đọc cảm nhận được sự mong manh của hạnh phúc. Như Xuân Quỳnh cũng đã từng viết "Lời yêu mỏng mảnh như màu khói-Ai biết tình ai có đổi thay". Nhưng mặc dầu vậy, tác giả vẫn muốn được "tan ra" " thành trăm con sóng nhỏ" để hòa mình vào "biển lớn tình yêu". Tình cảm ấy sẽ được lan tỏa mọi nơi như đại dương mênh mông không bến bờ. Tác giả sẽ mang bầu nhiệt huyết, khát vọng tình yêu mãnh liệt chia sẻ với mọi người để tình yêu trường tồn vĩnh cửu với thời gian.
Bằng thể thơ 5 chữ, nhịp thơ 2/3, 3/2 dồn dập cùng sự sáng tạo khi mượn hình ảnh sóng để diễn tả cung bậc cảm xúc cũng như quy luật của tình yêu, "SÓNG" đã để lại dư âm vang mãi trong lòng người đọc. Và có thể bài thơ có sức ảnh hưởng lớn đến ngày nay cũng vì lẽ đó.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 4
Tình yêu lứa đôi, tình cảm vợ chồng… đó là đề tài vô tận được các thi sỹ, nhạc sỹ, nhà văn khai thác, thể hiện dưới nhiều góc độ khác nhau. Các nhà văn, nhà thơ thường thông qua những hiện tượng, qui luật tự nhiên trong cuộc sống hay nhưng vật gần gũi, thân quen để ví von, ẩn dụ khi nói về tình yêu. Như nhà thơ Nguyễn Trung Kiên dùng hình tượng “Đôi dép” để triết lý sâu sắc về sự gắn bó, thủy chung, son sắt trong tình yêu. Nhà thơ Vũ Cao thì ví tình yêu đôi lứa như “ Núi đôi” không thể chia lìa “ núi chồng, núi vợ đứng song đôi”; nhà thơ Trần Hòa Bình vô tình nhìn thấy một chiếc lá rụng giữa mùa thu cũng có bài thơ hay “ thêm một” để chiêm nghiệm về cuộc đời, về tình yêu v.v… và v.v…
Nhưng có lẽ, hình tượng được nói đến khá nhiều và thể hiện được sự tinh tế, đằm thắm nhưng dữ dội, mãnh liệt của tình yêu đó là hình tượng Biển và Sóng. Và, một trong những nhà thơ có những bài thơ hay nói về tình yêu bằng sự liên tưởng đến khéo léo, tài tình có liên quan đến Biển và Sóng được nhiều người yêu thích đó là cố nữ thi sỹ Xuân Quỳnh ( 1942 – 1988)Xuân Diệu, nhà thơ tình nổi tiếng của phong trào thơ mới, với sự phóng khoáng đa tình cũng đã " mượn hình tượng sóng" để nói lên tình cảm nồng nàn, mãnh liệt của mình:
Anh xin làm sóng biếc
Hôn mãi cát vàng em
Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi
Đã hôn rồi, hôn lại
Cho đến mãi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt…
Còn với Xuân Quỳnh, nữ thi sỹ với nhiều bài thơ tình nổi tiếng như “ Thuyền và biển” thì con Sóng trong thơ của chị vừa “ Dữ dội’ lại vừa “ dịu êm” vừa “Ồn ào” lại vừa “ lặng lẽ “ như chính tính cách của người phụ nữ vậy. Bên ngoài có khi họ thật lặng lẽ, đằm thắm, dịu dàng nhưng bên trong lại ẩn chứa một tâm hồn khao khát yêu thương, với tình yêu mãnh liệt, dữ dội biết bao. Xuân Quỳnh đã rất tài tình khi đưa cặp đôi phạm trù nội dung có tính đối nghịch đi liền nhau nhằm tạo ra sự so sánh giữa cái mạnh mẽ, ồn ào và cái dịu êm, lặng lẽ qua đó nhằm diễn tả tính cách đan xen, đa chiều của người phụ nữ, nhất là khi họ đang yêu.Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nỗi mình
Sóng tìm ra tận bể
Chúng ta còn cảm nhận, đằng sau ý nghĩa ấy là thể hiện của sự giằng xé về tâm trạng của người phụ nữ, vì khi yêu phụ nữ thường phải hy sinh, chịu đựng nhiều hơn. Mà tình yêu thường cũng gặp nhiều trắc trở, không bao giờ bình yên, phẳng lặng, đôi lúc còn ẩn chứa nhiều dông bão.
Ôi con sóng ngày xưa
và ngày sau cũng thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Tình yêu đối với Xuân Quỳnh vượt qua cả khuôn khổ của thời gian và không gian, điều đó nói lên rằng, nếu đích thực là tình yêu chân chính thì nó luôn vĩnh cữu, sống mãi với thời gian, khắc sâu vào tâm khảm, trí nhớ của con tim cho dù đó là quá khứ, hiện tại hay tương lai. Và tuy có nhiều cung bậc tình cảm khác nhau nhưng, tình yêu thì muôn đời vẫn thế!
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về Anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Đứng trước biển cả bao la, hùng vĩ nhà thơ thấy mình thật nhó bé và muốn được chiêm nghiệm lại cuộc sống, chiêm nghiệm về tình yêu. Từ những qui luật, hiện tượng tự nhiên của biển cả, nhà thơ đặt câu hỏi “Từ nơi nào sóng lên “ gió bắt đầu từ đâu?” và lại liên tưởng “em cũng không biết nữa, khi nào ta yêu nhau". Như nhà thơ Xuân Diệu cũng đã nói: “ Nào ai định nghĩa được tình yêu”. Xuân Quỳnh cũng không thể cắt nghĩa nỗi Tình yêu. Chỉ biết rằng, tình yêu đến như một lẽ tự nhiên, thường tình. Đó là cơ duyên, là sự giao hoà, cộng hưởng về rung động cùng nhịp đập của hai con tim, mà không ai có thể sắp đặt hoặc cưỡng lại được.
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngũ được
Lòng em nhớ đến Anh
Cả trong mơ còn thức
Có lẽ đây là khổ thơ mà tôi tâm đắc nhất trong cả bài thơ, tình yêu của người phụ nữ tuy mãnh liệt, mạnh mẽ là thế nhưng cũng rất e ấp, sâu kín, có khi được che dấu, ấn chứa bên trong, như những con sóng ngầm dưới lòng đại dương, mà đã là sóng ngầm thì rất dữ dội, có thể gây nên dông bão!
Lòng em nhớ đến Anh
Cả trong mơ còn thức
Sức mạnh tình yêu đã vượt lên cả qui luật tự nhiên của con người, thường khi ngủ là lúc mà người ta quên đi tất cả. Nhưng, với Xuân Quỳnh vì nỗi nhớ người yêu quá lớn, quá mạnh mẽ, luôn thường trực trong lòng, nên ngay cả trong giấc ngủ, giấc mơ nhưng vẫn thức để nhớ về Anh! Cái hay, cái tài tình là ở chổ đó. Nếu như Xuân Quỳnh nói trong giấc mơ Em gặp Anh thì đó lại là chuyện thường tình, vì bất cứ ai cũng có thể làm được điều đó. Bởi lẽ, khi trong lòng người ta nghĩ nhiều đến một ai đó, nghĩ nhiều về một điều gì đó thì lúc ngủ người ta thường mơ thấy nó. Nhưng có lẽ , “trong mơ “ mà “ còn thức” vì quá nhớ Anh thì chỉ có mỗi Xuân Quỳnh!
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về Anh- một phương.
Đất có bốn mùa: Xuân – Hạ – Thu – Đông; trời có bốn hướng: Bắc – Nam – Đông – Tây. Nhưng với người phụ nữ khi yêu thì chỉ có một hướng duy nhất, đó là: Anh! Dù làm gì, ở đâu,ở chân trời góc bể nào họ cũng luôn hướng về người mình yêu, sống tốt, sống đẹp cho nhau. Tình yêu của người phụ nữ thật cao thượng và bao dung, đó còn là sự hy sinh, thủy chung son sắt, đợi chờ khi xa người yêu.
Ở ngoài kia đại dương
Muôn vàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Tình yêu dù mãnh liệt, dữ dội đến mấy cũng không thể vượt qua qui luật khắc nghiệt của cuộc đời, cũng có lúc gặp phải trắc trở, chia ly, đó là lẽ tất nhiên. Nhưng không vì thế mà tình yêu mất đi vẻ đẹp vĩnh hằng, hay sớm bị lãng quên; mà qua năm tháng, càng nhiều thử thách tình yêu ấy càng lớn lên, thắm thiết, sâu sắc hơn. Dù có thể, tình yêu ấy, như những con sóng ngoài khơi xa không thể đến được bến bờ của hôn nhân, hạnh phúc nhưng đó cũng sẽ là một ký ức, kỷ niệm đẹp trong đời của mỗi con người, nếu chúng ta biết nâng niu, trân trọng, gìn giữ, như một món quà quí giá mà cuộc sống đã ban tặng cho ta!
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 5
Xuân Quỳnh là nhà thơ nữ xuất sắc của nền văn học Việt Nam, bà được coi là nhà thơ có tiếng lòng mãnh liệt trong việc thể hiện tình yêu của mình, trong bài thơ đã có những yếu tố rất đặc biệt và sâu sắc qua hình tượng sóng để nói lên nỗi lòng của người con gái đang yêu, điều đó thể hiện mạnh mẽ qua bài Sóng của Xuân Quỳnh.
Bài thơ đã thể hiện mạnh mẽ được tình yêu của bà với người mà mình yêu quý, trong cảnh biển và bà đã thể hiện được nỗi lòng của mình qua hình tượng nhân vật sóng, sóng đã là nguồn cảm hứng vô tận để bà sáng tác lên tác phẩm này, hình ảnh đó đã mang đậm dấu ấn của một người phụ nữ đang yêu và tình yêu ấy đã mang đậm dấu ấn mãnh mẽ có khi nó được thể hiện một cách mãnh liệt có khi nó lại dịu êm và mang những vẻ đẹp tâm hồn một cách sâu sắc. Những hình tượng sóng đã được tác giả thể hiện một cách sinh động và tràn đầy cảm xúc nó không chỉ đem cho con người những nguồn cảm xúc riêng mà còn tràn đầy được tình yêu mến của tác giả về một hình tượng sóng mang nhiều cảm xúc:
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Hình ảnh trong bài thơ sóng rất sinh động tác giả đã thể hiện tình yêu của mình nhờ những hình tượng sóng, mà tác giả đã thể hiện qua bài thơ này, sóng dữ dội và dịu êm cũng như tiếng lòng của người phụ nữ, lúc tình yêu dâng trào nó cồn cào và mạnh mẽ nhưng đôi khi cũng có những giây phút dịu êm đó là cung bậc của tình yêu khi tình yêu của tuổi trẻ, tình yêu đó đã được thể hiện sinh động và ngày càng hấp dẫn hơn, tình yêu đã được tác giả thể hiện và nhân hóa lên trên nhiều khoảng thời gian và không gian, tình yêu không quy định hay bị che chắn bởi một khoảng cách địa lý nó đã tạo những nỗi nhớ thương trong tình yêu, tình yêu không bị quy định hay bị giới hạn bị khoảng cách địa lý. Trong tình yêu nỗi nhớ thường trực trong khoảng không gian và luôn xuất hiện trong tâm trí của mỗi người nó đã thể hiện những nỗi nhớ thể hiện qua những nỗi nhớ trong tình yêu:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Chính nỗi nhớ là thước đo trong tình yêu, nỗi nhớ đã dâng trào và cồn cào trong tình yêu và chính nhờ những cung bậc của sóng mà đã thể hiện được một tình yêu cồn cồn cào và nó thường trực trong không gian và thời gian, tình yêu đó đã được tác giả thể hiện một cách sinh động và cồn cào hơn, trong đó những hình ảnh về tình yêu và nỗi nhớ đã thể hiện một cách sinh động và hấp dẫn hơn. Tình yêu thường gắn bó với sự chung thủy và tình yêu đó đã thường trực trong tâm trí của mỗi con người. Tình yêu của tác giả khiến cho mỗi người đều cảm thấy yêu quý nó hơn. Hình ảnh về nhân vật anh và nhân vật em cũng chính là mượn hình tượng sóng để nói về tình yêu đó, nó có thể dài mơ mộng, nhưng tình yêu đó không hề khiến cho con đường tình yêu dài và nó cũng nhanh tới đích và đến được bến bờ hạnh phúc.
Hình tượng sóng là ẩn dụ nói về tình yêu của những con người có một tình yêu lớn và chân thành, họ đã vươn lên để phấn đấu để trở thành những con người có ý chí và lòng kiên định.Hình tượng sóng đã thể hiện những chi tiết về tình yêu một cách sâu sắc. Tình yêu của con người không phân biệt yếu tố gì, tình yêu chỉ là những rung động trong trái tim hai người, và nó là nhờ những yếu tố sinh động hơn, và mang trong người những yếu tố cần thiết và góp phần làm nên những kì tích trong tình yêu. Xuân Quỳnh đã thể hiện tình yêu của mình qua hình tượng sóng nó là bài thơ có nhiều những rung động trong trái tim mỗi người:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Trong nỗi nhớ của tình yêu ngoài sử dụng những cung bậc của sóng để nói họ tiếng lòng của người con gái thì tác giả còn sử dụng trong tiềm thức một nỗi nhớ dâng trào từ sâu trong trái tim để nói lên nỗi nhớ còn cào trong tình yêu, những từ ngữ đã được tác giả sử dụng đó là cả trong mơ còn thức…, hàng loạt những từ ngữ khác cũng được sử dụng mạnh mẽ nó như vẽ ra một khoảng không gian rộng lớn vô tận và có những khoảng trống trong tâm hồn của tác giả, những nỗi khao khát trong tình yêu đã được thể hiện một cách gợi hình và nó tạo nên những cung bậc cảm xúc ngọt ngào và sâu lắng trong tâm hồn của tác giả, Xuân Quỳnh dường như đã biểu lộ cảm xúc trong tình yêu của mình qua những ngôn ngữ giàu cảm xúc và đạt được giá trị biểu cảm cao, mỗi một hình ảnh trong tình yêu đều được tác giả thể hiện thật sâu sắc nó đang len lõi trong mỗi cung bậc mà tác giả thể hiện. Tình yêu trong tiếng lòng của tác giả đã thể hiện lên những nỗi nhớ và tấm lòng thủy chung sâu sắc nó không chỉ tạo nên những ngôn ngữ đẹp mà còn gợi hình gợi nhiều cảm xúc thân thương đáng nhớ và đáng quý trọng.
Sự thủy chung đó đã được tác giả thể hiện qua những từ ngữ nơi nào em cũng nghĩ hướng về anh một phương, và hàng loạt những từ ngữ khác cũng thể hiện sâu sắc được điều đó, mỗi chúng ta đều có thể cảm nhận được tình yêu trong con người của tác giả nó cồn cáo và sâu lắng đến nhường nào, dường như chỉ bằng vài câu thơ ngắn ngủi khi nói về nỗi nhớ thôi mà làm cho mỗi chúng ta khi đọc xong đều cảm thấy tự hào và thấy cồn cào trong trái tim bởi tình yêu có sức mạnh to lớn, nó thu hút sự chú ý cũng như tầm ảnh hưởng quan trọng của con người. Với sự son sắt và tấm lòng luôn nghĩ về người yêu thì đã tạo nên niềm tin cho tác giả để có thể tin rằng với sức mạnh của tình yêu như vậy sẽ tạo nên những bến bờ hạnh phúc, và cuối cùng tình yêu đó cũng sẽ đi tới đích, nó sẽ là chiếc thuyền đưa lái cho chúng ta cập với bến bờ hạnh phúc, tình yêu trong con người tác giả lớn lao và vô cùng thiêng liêng nó đã cảm hóa niềm tin của chúng ta bằng những sức mạnh cực kì to lớn và đó là những niềm nhiệt huyết trong tình yêu mà mỗi chúng ta đang cảm nhận và thấu hiểu được, tình yêu nồng nàn và say đắm nó đã làm cho mỗi con người chúng ta có những bước đi uyển chuyển và nhẹ nhàng , làm rung động bao trái tim con người bằng những tình cảm chân thành và nồng hậu, niềm tin về một tình yêu nó đủ để cảm hóa sức mạnh to lớn trong tâm hồn và trái tim của con người.
Tình yêu nó là một cũng bậc không chỉ một người muốn nhận lại mà đó còn là sự cho đi hoặc là sự tiếp lối được hòa nhập, hai trái tim cùng hòa làm một, tình yêu đó dù khoảng cách địa lý có lớn đến mức nào cũng không thể nào làm thay đổi hay mờ nhạt nó, cuộc đời dài lê thê nhưng tình yêu của họ vẫn không hề bị nhạt phai nó say đắm và tạo nên những con sóng ngoài khơi, rộng lớn mênh mông không bến bờ, tình yêu và khát khao được hạnh phúc đã thấm đẫm trong thơ Xuân Quỳnh, đó là niềm tự hào và cùng vô cùng thiêng liêng mà con người mỗi chúng ta có được, nỗi nhớ đung đưa trong những con sóng đã tạo nên những nhịp điệu riêng, nhịp điệu được tan ra làm những con sóng dưới lòng sâu để hiểu được tiếng lòng của tình yêu. Dù sự trôi chảy của thời gian có dài và vô tận thì tình yêu đó cũng không bao giờ phai nhạt và nó đang điều chỉnh mọi suy nghĩ và cảm xúc trong con người, một tình cảm thật sự và khát khao cháy bỏng được dâng hiến.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 6
“Tình yêu” – một thứ gì đó mới nhen nhóm, chớm nở nhưng lại trường tồn bất diệt theo thời gian luôn là chủ đề muôn thuở để cho các nhà văn, nhà thơ lấy nguồn cảm hứng sáng tạo nên những đứa con tinh thần mang nhiều ý vị. Xuân Quỳnh – người được mệnh danh là “ Nữ hòang của thi ca tình yêu” cũng không phải ngọai lệ. Nhà thơ cũng lấy cung bậc tình yêu làm chất xúc tác cho ra bài thơ “Sóng” hớp hồn biết bao bạn đọc. Sóng là bài thơ được làm năm 1967 nhân chuyến đi thực tế ở biển Diêm Điền. Bài thơ sau đó được in trong tập “Hoa dọc chiến hào”, mang đậm phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Sóng là một hiện tượng tự nhiên, gần gũi nhưng lại là niềm cảm hứng bất tận để các nhà thơ tìm đến nó, lấy nó làm chất thi liệu mang nhiều cảm xúc đưa vào trong thơ của mình. Ta cũng từng bắt gặp hình ảnh con sóng trong sự nghiệp văn thơ đồ sộ của Ông hòang thơ tình “Xuân Diệu” :
“ Anh xin làm song biếc
Hôn mãi cát vàng em
Hôn thật khẽ thật êm
Hôn êm đềm mãi mãi..”
Nếu con sóng trong đọan thơ trên của Xuân Diệu là tình yêu của người con trai thì Xuân Quỳnh lại mượn hình ảnh con sóng để nói về nỗi lòng của người con gái với đủ cung bậc trong tình yêu. Hình ảnh “con sóng” và “em” luôn song song đồng hành với nhau khiến ngay cả ta cũng khó lòng phân biệt được đâu là sóng, đâu là em. Sóng hòa quyện với em, em hòa quyện với sóng như một thể thống nhất. Thể thơ năm chữ là chất xúc tác làm cho dòng cảm xúc của nhà thơ tuôn chảy từ đầu đến cuối. Cả bài thơ là một đại dương lớn, mỗi một khổ thơ là một con song lớn, mỗi một câu thơ là một con song nhỏ đang uốn mình để chờ hòa vào đại dương lớn. Mở đầu bài thơ, Xuân quỳnh đã miêu tả sắc thái tự nhiên của con sóng:
“ Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Chỉ với 2 câu thơ đầu, thủ pháp nghệ thuật đối lập được Xuân Quỳnh sử dụng triệt để để miêu tả hình ảnh con sóng ngòai đời thực: “dữ dội><dịu êm”, “ồn ào><lặng lẽ”. Con sóng của tự nhiên mang trong mình nhiều cung bậc có lúc phong ba dữ dội trở nên ồn ào, mãnh liệt, đợi lúc phong ba bão táp đi qua lại trở mình nhẹ nhàng, yên ả. Nhà thơ đã mượn con sóng đó để nói về nỗi lòng của người con gái khi yêu. Khi yêu người con gái thường có lúc hờn giận vô cớ, có lúc lại yêu sôi nổi, vui vẻ. Sóng trong thơ Xuân Quỳnh là con sóng tình yêu của một tâm hồn thiếu nữ, chân thành, đam mê nồng cháy, khao khát yêu hết mình, sống hết mình vì tình yêu. Hai câu thơ sau cũng sử dụng thủ pháp nghệ thuật đối lập giữa “sông-bể” chỉ khỏang cách, giới hạn của tình yêu bị ngăn cách. Tuy nhiên, người con gái đã mạnh dạn tìm ra tới tận người con trai để thỏa lòng nỗi nhớ.
Bốn câu thơ đã thể hiện tính mới mẻ trong tình yêu của thơ Xuân Quỳnh. Nếu như thời phong kiến, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy:
“ Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân”
Thì tình yêu trong thơ của bà, người con gái không tự mình chỉ biết chờ đợi trong mỏi mòn mà đã biết đứng lên, theo tiếng gọi của trái tim mình, đi tìm tình yêu đích thực cho trái tim thổn thức ấy. Con sóng trong tự nhiên vẫn theo quy luật của tự nhiên, nhưng quy luật của tình yêu trong người con gái luôn dạt dào, tuôn chảy mạnh mẽ trong tâm hồn. Người con gái là người chủ động trong tình yêu.
Mạch thơ tiếp tục luân chuyển, tình yêu luôn luôn rạo rực, là khát vọng mãnh liệt được ôm trọn lấy nhau:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
“Ôi” là sự cảm thán mãnh liệt về tình yêu. Thủ pháp đối lập “ngày xưa-ngày nay” thể hiện càng tôn lên vẻ đẹp của tình yêu ấy. Nó vẫn còn nguyên vẹn, không thay đổi theo thời gian. Nó trường tồn bất diệt. Vẫn là những cảm xúc ấy, mới đầu chớm nở nó mới mẻ, càng về sau tình yêu ấy đâm trồi nảy lộc, nó tha thiết, bồi hồi. Nhắc đến tình yêu là khiến lòng người như được gột rửa một cách trong sạch, nhẹ nhàng khoan khoái. Nó làm ta khát khao, nhung nhớ, để Xuân Dịêu cũng phải thốt lên:
“Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào”
Xuân Quỳnh mượn hình ảnh con sóng để cắt nghĩa, lí giải về tình yêu,càng tìm hiểu, càng bất ngờ nhưng không thể lí giải:
“Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Tình yêu không phải nguyên màu hồng, có lúc cũng khó khăn, gặp nhiều trắc trở để người con gái phải suy nghĩ về tình yêu. Họ không thể lí giải được tình yêu bắt nguồn từ đâu? Tình yêu cũng như con sóng, bắt nguồn từ tự nhiên, từ “gió”, gió cũng không biết bắt nguồn từ đâu, chỉ biết khi tình yêu chớm nở giữa nam – nữ, con sóng tình yêu cũng xuật hiện. Người con gái cũng băn khoăn đi tìm câu trả lời: “Em cũng không biết nữa”. Đây là một cách cắt nghĩa rất táo bạo và tự nhiên. Xuân Diệu cũng có đôi lần hỏi:
“Đố ai định nghĩa được tình yêu
Có khó gì đâu một buổi chiều…”
Tình yêu nó đẹp, khó lí giải. Chính vì khó lí giải nên nó mới khơi dậy mãnh liệt tâm hồn đồng điệu giữa người khác giới, khơi gợi sự tò mò, muốn chinh phục đối phương. Tình yêu là một ẩn số giữa hai thế giới tâm hồn chứa nhiều bí mật.
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Cung bậc tình yêu vẫn tiếp tục được Xuân Quỳnh lột tả một cách chân thực. Thủ pháp đối lập tương phản “ lòng sâu – mặt nước” càng làm khỏang cách tình yêu thêm nới rộng ra. Để con sóng trong lòng em vì nỗi nhớ nhung da diết đã nhớ đến người con trai. Nỗi nhớ cồn cào “không ngủ được”. Con sóng tình yêu ấy như một lọai độc dược thiêu đốt tâm tư, tình cảm của người con gái. Xuân Quỳnh cũng mượn hình ảnh con sóng để nói cho thỏa “lòng” nỗi nhớ ấy. Nỗi lòng là nơi sâu thẳm nhất của con người. Nơi bí mật của tình yêu và nỗi nhớ. Nỗi nhớ luôn thường trực cả ở hiện tại lẫn trong mơ.
Sóng và em đan quyện vào với nhau để rồi:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương”
Lại là khỏang cách tình yêu. Từ xưa đến nay, người ta thường nói “Xuôi Nam- ngược Bắc” nhưng Xuân Quỳnh đã khéo léo đổi lại thành “ Xuôi Bắc- ngược Nam”. Phải chăng, tình yêu đã làm lu mờ con mắt, đảo lọn trật tự phương hướng khiến ta khó nắm bắt, khó xác định. Nhưng có một phương duy nhất mà nguwofi con gái luôn hướng về, đó là “phương anh”. Chỉ có anh là nơi ấm áp duy nhất khiến cho người con gái tỉnh táo nhất, hạnh phúc nhất. Thế mới thấy, tình yêu của người con gái mãnh liệt, nồng nàn đến nhường nào. Tình yêu ấy một lòng một dạ thủy chung son sắt hướng về người con trai.
Nếu ở các khổ thơ trước, tình yêu lúc dịa dàng, lúc mãnh liệt, lúc lại bồng bềnh, dập dờn thì ở các khổ thơ sau là một chuỗi tình cảm băn khoăn, lo lắng luôn thường trực ở trong lòng Xuân Quỳnh:
“Ở ngòai kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở”
Nhà thơ như đang thủ thỉ, tâm sự. Trong cái đại dương rộng lớn xa xăm kia có vô vàn con sóng đang ưỡn mình trở về bờ. Mỗi một con sóng đều có một hướng đi riêng nhưng chung quy lại vẫn tụ tập tới bến đỗ cuối cùng. Dù có gặp nhiều khó khăn, gian nan, nhưng con sóng tình yêu của em, cũng sẽ tha thiết muốn tới gần bên bờ tình yêu hạnh phúc của đôi ta. Tình yêu ấy là kết tinh, là niềm sức mạnh giúp cho em vượt qua mọt phong ba bão táp đến gần với anh hơn. Trái tim người con gái luôn mãnh liệt, cháy bỏng.
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”
Ở hai khổ thơ cuối này, Xuân Quỳnh đã có băn khoăn vô định trong lòng mình. Cuộc đời của con người vẫn theo quy luật tự nhiên: sinh-lão-bệnh-tử, thời gian và không gian vẫn theo quy luật bình thường như biển vẫn rộng, mây vẫn trôi. Nhà thơ cũng tin tưởng vào tình yêu của mình. Bằng niềm tin mãn hliệt ấy, như thôi thúc khát khao múôn được hòa nhập tình yêu vào những con sóng tình yêu lớn để nó có thể trường tồn, chảy dài, chảy dài hòa vào với đại dương tình yêu to lớn. Để cho tình yêu ấy không phải là của riêng đôi lứa mà nó còn hòa vào tình yêu của cộng đồng, tan chảy trong mỗi con người. Họ khát khao, họ cống hiến, họ có đam mê. Tố Hữu đã từng viết: “Người yêu người, sống để yêu nhau”. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh là tình yêu kết tinh cho cả cộng đồng. Nó trường tồn cùng thời gian.
Tóm lại, bằng thủ pháp nghê thuật tương phản,đối lập, giọng điệu biến đổi linh họat, thể thơ 5 chữ độc đáo, Xuân Quỳnh đã mượn hình ảnh con sóng để nói về nỗi lòng của người con gái đang yêu cũng đủ cung bậc cảm xúc, lúc yên ả, lúc dạt dào da diết lúc lại sôi nổi dữ dội. Tình yêu ấy luôn được nhà thơ làm mới, diễn tả một cách giản dị, chân thực nhất dưới ngòai bút tài hoa của mình. Với một tâm hồn đồng điệu, Xuân Quỳnh như đưa người đọc lạc vào một thế giới mới mà ở đó, tình yêu tuổi trẻ khiến lòng ta thêm hưng phấn, rạo rực, mãnh liệt hơn. Cảm ơn Xuân Quỳnh – nữ hòang của thi ca tình yêu đã viết ra một bài thơ nhiều ý vị mặn ngọt trong cuộc sống tuổi trẻ – một thời ai cũng đã từng được trải qua.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 7
Sóng là bài thơ tình được cất lên từ tiếng lòng của người phụ nữ đang yêu diễn đạt khát vọng hạnh phúc như một nhu cầu tự bộc lộ, tự nhận thức, khám phá. Vì thế, cảm xúc của chủ thể trữ tình vừa sôi nổi, mãnh liệt vừa gợi đến triết lí rất nhân bản về cuộc đời. Khi đọc bài thơ, phải thể hiện được âm điệu của các trạng thái cảm xúc, tương đồng nhưng cũng có khi trái ngược nhau.
Bài thơ Sóng được viết với thể thơ tự do năm tiếng và được chia thành khổ bốn câu đều đặn, trong đó có hai câu dường như tách ra thành khổ thì thiếu mà ghép vào khổ trước thì thừa ra (đây là dụng ý của tác giả). Thể thơ năm chữ với sự gieo vần gián cách để diễn tả tâm trạng được ẩn dụ hóa bằng hình tượng “sóng” thì thật hợp lí. Trong bài thơ, không chỉ có hình tường “sóng” mà còn có hình tượng “em”. Hai hình tượng này bổ sung cho nhau, có khi hình tượng “sóng” không diễn ra hết sắc thái, cung bậc tình yêu của “em” thì hình tượng “em” tách ra và đóng vai trò tự bạch.
Đọc bài thơ, ta như nghe được tiếng sóng, từng cơn sóng liên hồi, tiếp nhau, khi tuôn trào, khi lắng dịu. Sóng không chỉ là những trạng thái tình cảm của người con gái đang yêu mà còn thể hiện khát vọng hiểu mình. Thơ tình của Xuân Quỳnh thể hiện một nhu cầu khám phá tâm hồn, khám phá những giá trị lớn lao của tình yêu. Ẩn dụ cho khát vọng đẹp đẽ, đầy tính nhân bản đó, sông (ẩn dụ con sóng nhỏ) muốn vươn ra khỏi không gian chật chội, với những định kiến hẹp hòi, và ngay cả tính tự ti của người phụ nữ trong tình yêu mà tìm ra tận biển lớn cuộc đời để thành sóng (con sóng lớn ở đại dương), nơi đó giúp cho chủ thể trữ tình có được bản lĩnh vượt lên bản thân để nói lời yêu.
Đọc bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, người đọc còn nghe dược tiếng nói rất tự nhiên, rất chân tình, rất dễ thương của người con gái:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu ?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau.
Mới đầu đọc lên tưởng là Xuân Quỳnh muốn cắt nghĩa tình yêu, nhưng khi đọc đúng với giọng tự nhiên của người con gái (giống như đang trả lời một chàng trai nào đó) thì mới thấy hết được cách thể hiện tính chân thành đến mức như ngây thơ của người con gái. Chỉ có con gái mới bộc lộ tình yêu của mình như thế bằng cách nói như thế.
Biểu hiện của tình yêu là nỗi nhớ, nó như là một quy luật của trái tim. Xuân Quỳnh cũng nói đến nỗi nhớ trong tình yêu qua hình tượng “sóng”:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.
Mượn sóng để nói tình yêu, mượn sóng để nói về nỗi nhớ anh, nhưng khi đọc những câu thơ này lên, nhất là bốn câu đầu thì ta cảm giác: hình như những câu thơ này để tả những cơn sóng biển thực sự. Xuân Diệu cũng đã nhân hóa cơn sóng biển theo kiểu sóng vỗ bờ. Nhưng nếu không có hai câu đi liền sau thì không khéo Xuân Quỳnh bắt chước Xuân Diệu mất. Bốn câu đầu của khổ thơ thể hiện các loại sóng nhưng đều giống nhau là nhớ bờ không ngủ được. Nhưng bốn câu đầu này là để làm đòn bẩy cho hai câu sau vượt lên. Nói rằng “em nhớ anh không ngủ được” là không thật lòng, mà nói Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức mới thật đúng tâm trạng của người đang yêu. Lòng em (chứ không phảinỗi nhớ của em), lúc nào cũng nghĩ đến anh nên hình ảnh của anh đã ám ảnh cả trong giấc ngủ của em. Đặt mình vào tâm trạng của một con người yêu say đắm thì mới hiểu được câu thơ này. Nhưng nếu tách hai câu thơ Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong mơ còn thức thành một khổ thơ độc lập thì hai câu thơ lại mang một ý khác. Hai câu thơ làm cho khổ thơ thiếu câu tạo nên khoảng lặng trong thơ, nghĩa là có những điều nói ra được, nhưng có điều không nói ra được bằng lời hoặc là không cần phải nói ra (nhất là trong tình yêu) đề người nghe tự nghiệm lấy. Ở đây, Xuân Quỳnh muốn thể hiện cả hai trường hợp để muốn đưa đến người đọc một điều: không có tình yêu nào giống tình yêu nào, muốn biết tình yêu, phải tự nghe trái tim mình nói, phải cảm nhận bằng trái tim.
Một trong những đặc điểm của tình yêu Xuân Quỳnh qua bài thơ Sóng là lòng chung thủy trong tình yêu. Xuân Quỳnh tự bạch như sau:
Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương.
Trong bài thơ, Xuân Quỳnh nhắc đến hai lần từ “nghĩ” (Em nghĩ về anh, em; Nơi nào em cũng nghĩ). Xuân Quỳnh tin tưởng vào tình yêu của mình nhưng cũng hay trăn trở. Nếu đọc nhiều bài thơ khác thì mới hiểu được tâm trạng cũa Xuân Quỳnh trong tình yêu. Nhưng chỉ với bài thơ này, từ “nghĩ” thể hiện tính cách và bản lĩnh cũa Xuân Quỳnh trong tình yêu trước cuộc đời (có thể là sóng gió). Hai câu đầu của khổ thơ cho thấy sự thách thức của chủ thể trữ tình trước sự thay đổi về mặt không gian tạo nên sự xa xôi cách trở giữa hai người, hoặc cánh cửa tình yêu mở ra nhiều hướng. Hai câu sau của khổ thơ khẳng định tình yêu và lòng chung thủy của nhân vật trữ tình: dù ở đâu, nơi nào, hoàn cảnh, cuộc đời có đổi thay thì em cũng chỉ có một tình yêu duy nhất đối với anh.
Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh là tình yêu trong sáng và hướng ra cuộc đời, không phải là tình yêu vị kỉ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Trước cuộc đời cũng như trước biển lớn, nhân vật trữ tình không rợn ngợp, không xao động mà vẫn tự tin, vẫn hướng về nó với những suy tưởng về sự vĩnh hằng, sự bất tử của tình yêu. Đến với tình yêu, Xuân Quỳnh muốn góp hạt muối tình yêu của mình trong bể mặn cuộc đời.
Thơ Xuân Quỳnh nói chung, bài thơ Sóng nói riêng, giàu tình cảm, thậm chí tình cảm còn rất sâu đậm; khuất sau tình cảm ấy là quan niệm về tình yêu, là những vấn đề có tính triết lí. Đấy là những triết lí nảy sinh từ đời sống, nảy sinh tính thực tiễn, giúp ích thật sự cho người đọc nhận thức và xủ lí việc đời, không phải thứ triết lí tự biện, viễn vong. Nói tình yêu nhưng để nói cuộc đời. Đó chính là thơ Xuân Quỳnh.
Bài thơ Sóng thực sự là một bài thơ đúng nghĩa của nó bởi bài thơ đã có tứ thơ. Không phải là lối tư duy về mối quan hệ giữa các mặt đối lập trong tự nhiên như trong thơ Đường thi (đối lập giữa những biểu hiện bên ngoài và tính chất bên trong), tứ thơ trong bài thơ của Xuân Quỳnh khai thác hai mặt đối lập bên trong của tâm trạng của người đang yêu: vừa tha thiết, say đắm nhưng lại vừa suy tư; rộng hơn là mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người trong việc mượn hình tượng sóng để biểu thị tình yêu; cùng với các mối quan hệ khác như tình yêu (thuộc về tâm trạng mang tính cá thể) và khát vọngtan ra trong biển lớn tình yêu (cái chung, cái khái quát). Bên cạnh đó, để thể hiện một tình yêu chân thành, say đắm, Xuân Quỳnh không những sử dụng ngôn từ trong sáng, giản dị mà ngay trong lời thơ là lời nói tự nhiên, cùng với những lời giàu chất suy tư làm cho bài thơ liền mạch giống như lời của tình yêu tự tuân chảy ra vậy. Vì thế, bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh đạt tới đỉnh cao của thơ viết về tình yêu.
Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh – Bài làm 8
Một nhà thơ cổ điển Pháp từng nói: “Tình yêu là điều mà con người không thể hiểu nổi.” Thật vậy, từ ngàn đời nay tình yêu luôn là điều bí ẩn, là đề tài vô tận của văn chương. Nhiều văn nhân thi sĩ đã mượn văn chương để lí giải tình yêu nhưng chẳng ai cắt nghĩa trọn vẹn hai mĩ từ ấy. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng ví von “Yêu là chết trong lòng một tí”, Đỗ Trung Quân cũng từng thốt lên rằng “Anh đã thấy một điều mong manh nhất – Là tình yêu, là tình yêu ngát hương” và cũng không quên nhắc đến “Sóng” của nữ thi sĩ Xuân Quỳnh. “Sóng” là nơi gửi gắm những tâm tư sâu kín, những trạng thái phức tạp tinh vi của tâm hồn người thiếu nữ khi nói về tình yêu trẻ trung, nồng nhiệt gắn với khát vọng hạnh phúc muôn thuở của con người.
Xuyên suốt bài thơ là hình ảnh sóng. Đó là một hình ảnh ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu, là sự phân thân của cái tôi trữ tình Xuân Quỳnh. Cùng với hình tượng sóng, bài thơ còn có hình tượng Em. Hai nhân vật trữ tình này có lúc phân đôi ra để soi chiếu vào nhau làm nổi bật sự tương đồng, có lúc lại hòa nhập vào nhau tạo nên một âm vang. Xuân Quỳnh thật tài tình khi sáng tạo hình tượng sóng giàu giá trị thẩm mĩ để diễn tả tâm trạng, tình cảm với nhiều cung bậc sắc thái của một trái tim phụ nữ khao khát tình yêu và hạnh phúc.
Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sóng không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể
Bắt đầu bài thơ là hình ảnh sóng nước. Đó là con sóng lúc thì dữ dội, ồn ào có thể phá tan tất cả trong những trận cuồng phong, nhưng lúc trời yên gió lặn thì sóng lại dịu êm, lặng lẽ. Sóng là vậy đấy, dữ đấy rồi êm đấy, chợt ồn rồi chợt lặng, sóng luôn biến đổi muôn hình vạn trạng. Nhưng có ai đã từng hỏi vì sao sóng lại thế? Vô ích thôi, đến ngay sóng cũng chẳng hiểu nổi mình, chỉ biết đó là những tâm trạng thường có. Sóng bối rối, trăn trở, sóng muốn hiểu được mình nên đã tìm ra tận bể, tìm ra tận nơi mênh mông rộng lớn, sâu thẳm vô cùng. Sóng nghĩ ở nơi như thế may ra sóng mới có thể hiểu mình.
Sóng nước mà cũng có những tâm trạng như con người vậy sao? Phải chăng mượn sóng là để làm biểu tượng cho người con gái? Miêu tả sóng với những đặc điểm kì lạ cũng là để nói tới cái đa dạng phức tạp, khó giải thích của người con gái mà đúng hơn là của tình yêu. Thế là sóng nước đã dần chuyển thành sóng tình. Giống như sóng, tình yêu là một khái niệm khó giải thích cho minh bạch. Tình yêu là vậy và khát vọng tình yêu của con người thì muôn đời không thay đổi
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Sóng ngày xưa thế nào thì sóng ngày nay vẫn thế. Sóng nước là thế và sóng tình cũng chẳng khác gì. Tình yêu từ ngàn đời nay chẳng hề bất di bất dịch, đó là một quy luật của tự nhiên. Tình yêu không bó hẹp trong một phạm vi lứa tuổi nhưng tình yêu thường đi đôi với tuổi trẻ. Ở lứa tuổi mùa xuân của đời người, tình yêu phát triển mạnh mẽ nhất và mang đầy đủ ý nghĩa nhất. Tình yêu tràn đầy sức sống, làm bồi hồi trái tim trong ngực trẻ khiến trái tim lúc nào cũng thổn thức nhớ mong.
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
…………
Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh – một phương
Sóng tìm ra tận bể để hiểu mình thì em đây cũng tìm đến tình yêu anh để hiểu sâu hơn về con người của em. Trước không gian bao la là biển cả, làm sao em không trăn trở với những câu hỏi có từ ngàn xưa, những câu hỏi vượt qua bao không gian thời gian, những câu hỏi giản dị, tự nhiên nhưng khó lí giải. Tất cả chúng như quấn lấy tâm hồn em làm cho em thao thức khôn nguôi. Em tự hỏi, giữa đại dương mênh mông ấy nơi nào là nơi bắt đầu của sóng? Khó mà trả lời cho chính xác nhưng vẫn có thể trả lời rằng “Sóng bắt đầu từ gió”. Vâng, không thể phủ định được điều đó, có gió mới có sóng thế nhưng “Gió bắt đầu từ đâu?” Lúc này thì khó mà trả lời được. Thế là ra tới tận bể rồi ấy vậy mà sóng cũng vẫn chưa hiểu nổi mình. Cũng như sóng, em đã hòa nhập vào biển lớn của tình yêu anh mà em nào đã hiểu được em. Em yêu anh từ đâu? Khi nào? Từ cái gì? Ánh mắt, nụ cười hay giọng nói? “Em cũng không biết nữa”. Mà biết để làm gì bởi anh và em chỉ cần hiểu rằng ta yêu nhau là đủ.
Trong tình yêu, ta vẫn thường thấy hai mặt yêu và nhớ, yêu say đắm thì nhớ thiết tha. “Con sóng dưới lòng sâu – Con sóng trên mặt nước” là những cung bậc khác nhau của nỗi nhớ anh. Dù trên mặt nước hay dưới lòng sâu thì con sóng vẫn đều có bờ. Bờ là nơi đến của sóng, là đối tượng để sóng vuốt ve, vỗ về, là cái đích để đi đâu về đâu sóng lúc nào cũng nhớ đến, cũng không quên, ngay cả đó là ngày hay đêm: “Ôi con sóng nhớ bờ – Ngày đêm không ngủ được”. Nỗi nhớ có cái biểu hiện ra bên ngoài có cái ẩn chứa tự sâu trong đáy lòng. Vắng anh, em nhớ, khi thức, em nhớ đến anh. Đó là biểu hiện bình thường. Nhưng ở đây, trong mơ em vẫn nhớ. Đó là nỗi nhớ mới da diết, khắc khoải, thổn thức cứ trằn trọc không yên: “Lòng em nhớ đến anh – Cả trong mơ còn thức”. Tình yêu là vậy đấy!
Xưa nay, nỗi nhớ luôn gắn liền với khái niệm thời gian vô tận và không gian vô cùng. Với thời gian, nó không có ngày đêm; với không gian, nó không có phương hướng. Không gian có bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc nhưng tình yêu thì chỉ có một phương và đó chính là anh. Trong đời, em quen biết nhiều người, họ có thể hơn hẳn anh thế nhưng em lại chọn anh, yêu anh và chỉ biết có anh. Chỉ riêng anh là khiến em luôn nghĩ tới và hướng về: “Nơi nào em cũng nghĩ – Hướng về anh một phương”. Những người đang yêu bao giờ cũng hướng về nhau, họ là mặt trời suốt đời soi sáng và sưởi ấm cho nhau.
Tình yêu đẹp là vậy, trong sáng là vậy, mãnh liệt bay bổng là vậy nhưng nó không tránh khỏi những dâu bể của đời thường. Chính vì thế những người đang yêu ngoài sự say mê còn phải có đủ nghị lực và lí trí để vượt qua mọi thử thách, giông bão của cuộc đời với niềm tin sẽ tới đích.
Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
Những con sóng ở đại dương dù gió xô bão táp tới phương nào đi chăng nữa thì cuối cùng sóng vẫn trở về với bờ. Em cũng như sóng, cho dù gặp bao khó khăn em cũng sẽ vượt qua hết để đến với anh, bởi tình yêu anh đã cho em sức mạnh như ông bà xưa có câu:
Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo
Ngũ lục sông cũng lội, thất bát cửu thập đèo cũng qua.
Đẹp là thế, thiêng liêng là thế nhưng tình yêu cũng lại là thứ ngắn ngủi, mong manh và khó giữ.
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Bởi thế khi yêu con người luôn khắc khoải, trăn trở. Nỗi trăn trở đã thành bức bách, thôi thúc: Làm sao được tan ra, thành trăm con sóng nhỏ trong đại dương bao la, vô tận kia để được tồn tại mãi, sống mãi và yêu mãi. Tình yêu bùng lên thành khát vọng. Khát vọng sôi sục mà vẫn khiêm nhường, đầy nữ tính.
Thơ Xuân Quỳnh là tiếng thơ vừa dịu dàng vừa sâu lắng vừa dữ dội lại vừa thiết tha. Nhớ tới chị chúng ta càng thêm trân trọng những thi phẩm đặc sắc của chị. Cùng với “Thuyền và biến”, “Sóng” là những bài ca không thể nào quên của tuổi trẻ và tình yêu. Xin cảm ơn nữ thi sĩ đã hiến dâng cho đời những vần thơ đẹp về tình yêu con người và cuộc sống.
Văn mẫu tổng hợp 
