Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Văn mẫu lớp 9

Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Bài làm 1

Thanh Hải (1930 – 1980), người con của xứ Huế mộng mơ, là nhà thơ tiêu biểu cho thơ ca cách mạng miền Nam thời kì chống Mĩ cứu nước. Ông tham gia hai cuộc kháng chiến và kiên trì bám trụ ở quê hương trong những năm tháng đen tối nhất. Thơ ông đó ghi lại giai đoạn lịch sử đau thương và oanh liệt của nhân dân miền Nam Thành đồng Tổ quốc.

Sau hòa bình, tâm hồn thi sĩ rộng mở, hòa chung với niềm vui của đất trời giải phóng. Ông tiếp tục làm thơ ca ngợi cuộc sống mới đang hằng ngày thay da đổi thịt, không ngừng vươn lên trên con đường đi tới tương lai tươi sáng. Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ sáng tác năm 1980, in trong tập Mùa xuân đất này (1982), được đánh giá là một bài thơ hay, thể hiện quan điểm sống, cái nhìn lạc quan tin tưởng của tác giả đối với đất nước và dân tộc trong giai đoạn lịch sử mới xây dựng Tổ quốc đẹp giàu.

Bài thơ là tiếng lòng yêu mến và gắn bó thiết tha với đất nước, với cuộc đời ; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ muốn được cống hiến, đóng góp một mùa xuân nho nhỏ vào mùa xuân lớn lao của dân tộc. Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa và giá trị cuộc sống của mỗi cá nhân là sống có ích, có cống hiến cho cuộc đời chung.

Bố cục bài thơ có thể chia làm 4 phần:

Phần 1: Khổ đầu, từ Mọc giữa dòng sông xanh đến Tôi đưa tay tôi hứng: Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.

Phần 2 : Hai khổ tiếp theo, từ Mùa xuân người cầm súng đến Cứ đi lên phía trước : Cảm xúc về mùa xuân đất nước.

Phần 3 : Hai khổ thơ tiếp theo, từ Ta làm con chim hót… đến Dù là khi tóc bạc : Suy nghĩ và ước nguyện chân thành của nhà thơ trước mùa xuân đất nước.

Phần 4 : Khổ thơ cuối : Tình cảm yêu mến thiết tha và lời ngợi ca quê hương, đất nước.

Theo quy luật thiên nhiên muôn đời, mùa đông lạnh lẽo trôi qua là mùa xuân xanh tươi lại trở về với tiếng chim rộn rã và muôn hoa khoe sắc, khoe hương. Bức tranh xuân mở đầu bài thơ thật đơn sơ, giản dị mà không kém phần đẹp đẽ :

Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
Ơi con chim chiền chiện 
Hót chi mà vang trời

Chỉ bằng vài nét phác họa : dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời, tác giả đã vẽ ra bức tranh mùa xuân tươi đẹp với không gian cao rộng và sắc màu tươi thắm. Những màu sắc có tính chất; đặc trưng của xứ Huế (sông xanh, hoa tím biếc) và cả âm thanh vang vọng của tiếng chim chiền chiện lảnh lót, tươi vui.

Dòng sông trong xanh, hiền hòa làm nền cho sắc tím biếc của bông hoa, có thể là bông hoa súng. Bông hoa nhỏ bé soi mình trên mặt nước, vươn lên đón những tia nắng mặt trời. Mùa xuân thu nhả trong khung cảnh đơn sơ ấy. Nhà thơ lặng ngắm và lắng nghe với vẻ say mê và tấm lòng tràn đầy một cảm xúc thanh cao, trong sáng. Ôi tiếng chim chiền chiện – con chim thân thuộc của quê hương miền Trung! Tiếng chim thánh thót như chuỗi ngọc long lanh, đọng thành từng giọt niềm vui, rơi xuống cõi lòng rộng mở của thi sĩ, thấm vào tâm hồn đang rạo rực tình xuân. Nhà thơ chào đón mùa xuân bằng tất cả con người mình, cho hên mới có những câu thơ thắm thiết ân tình đến vậy.

Cảm xúc của tác giả trước cảnh mùa xuân của thiên nhiên được diễn tả tập trung ở chi tiết rất tạo hình này:

Từng giọt long lành rơi 
Tôi đưa tay tôi hứng.

Xuân đến với thiên nhiên, xuân đến với lòng người. Suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước, hình ảnh dân tộc Việt Nam kết tụ lại ở hình ảnh người cầm súng và người ra đồng. Nhà thơ Thanh Hải nhìn đâu cũng thấy sức xuân phơi phới:

Mùa xuân người cầm súng 
Lộc giắt đầy trên lưng 
Mùa xuân người ra đồng 
Lộc trải dài nương mạ 
Tất cả như hối hả 
Tất cả như xôn xao…

Từ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, nhà thơ mở rộng, nâng cao thành cảm nhận về mùa xuân đất nước với hình ảnh người cầm súng, người ra đồng, biểu trưng cho hai nhiệm vụ chiến đấu và lao động xây dựng Tổ quốc. Ý này không mới, nhưng tác giả đã tạo nên sự rung động của câu thơ bằng hình ảnh nơi nơi tràn đầy lộc non của mùa xuân: Lộc giắt đầy trên lưng… Lộc trải dài nương mạ. Mùa xuân, cây cối đâm chồi nẩy lộc. Lộc là chồi non, lá nõn, tượng trưng cho may mắn, thành công và hạnh phúc. Người cám súng bảo vệ Tổ quốc thì lộc là vòng lá ngụy trang xanh tươi giắt đầy trên lưng. Người nông dân ra đồng, lộc là nương mạ mơn mởn trải dài, hứa hẹn một mùa màng bội thu. Tất cả như hối hả, Tất cả như xôn xao, điệp từ tất cả cùng với các tính từ hối hả, xôn xao làm táng thêm sức xuân mãnh liệt trong mỗi con người và trong cả cộng đồng rộng lớn là dân tộc.

Mùa xuân của đất trời hiển hiện trong hình ảnh lộc non theo chân người cầm súng và người ra đồng còn có ý nghĩa khẳng định con người Việt Nam đang đem mùa xuân đến khắp mọi miền đất nước. Phải gắn bó với quê hương, với con người bằng tình cảm máu thịt, nhà thơ Thanh Hải mới có được những liên tưởng vừa rất chân thực, vừa rất lãng mạn như vậy.

Cảnh vật mùa xuân tươi đẹp, lòng người mùa xuân phơi phới… Điều đó gợi cho nhà thơ nghĩ tới đất nước với một niềm vui, niềm tự hào to lớn:

Đất nước bốn ngàn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất nước như vì sao 
Cứ đi lên phía trước.

Sức sống của bốn ngàn mùa xuân đất nước vất vả và gian lao được nhà thơ nhận thấy trong nhịp điệu hối hả cùng những âm thanh xôn xao của cuộc sống. Đất nước được hình dung bằng một ẩn dụ nghệ thuật rất đẹp : Đất nước như vì sao, Cứ đi lên phía trước.

Hình ảnh so sánh Đất nước như vì sao có ý nghĩa vô cùng sâu xa. Ngôi sao vàng năm cánh rực rỡ nổi bật trên nền đỏ thắm của lá cờ Tổ quốc là linh hồn dân tộc, là khát vọng độc lập, tự do thiêng liêng ngàn đời. Từ trong cảnh nô lệ tối tăm, nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng, của Bác Hồ kính yêu đã anh dũng vùng lên tự giải phóng, khẳng định tên tuổi của đất nước Việt Nam trên thế giới. Việt Nam với bao chiến công lẫy lừng chiến thắng giặc ngoại xâm, rất xứng đấng là vì sao sáng ngời. Vì sao ấy giờ đây vẫn tiếp tục tỏa sáng, vượt lên mọi gian nan, thử thách trên con đường đi tới tương lai.

Mạch nguồn cảm hứng của nhà thơ vẫn có sự hòa hợp, đồng nhất giữa cái chung và cái riêng. Nhà thơ muốn góp một Mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn lao, rộng mở của trời đất và lòng người:

Ta làm con chim hót 
Ta làm một cành hoa 
Ta nhập vào hòa ca 
Mật nốt trầm xao xuyến.

Đáng quý thay là ước nguyện khiêm nhường mà vô cùng chân thành của nhà thơ. Không ồn ào, khoa trương, tác giả chỉ xin được làm con chim nhỏ dâng tiếng hót cho đời, làm một cành hoa điểm tô thêm sắc thắm của mùa xuân đất mẹ. Trong bản hòa ca rộn rã, tưng bừng muôn nốt nhạc tươi vui, nhà thơ chỉ xin được làm Một nốt trầm xao xuyến.

Thanh Hải đã mượn những hình ảnh tươi đẹp của thiên nhiên đế thể hiện ước nguyện của mình:

Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.

Ở phần này, tác giả đã lặp lại hình ảnh và âm thanh mùa xuân ở phần đầu. Cấu trúc lặp lại như vậy tạo ra bố cục chặt chẽ. Những hình ảnh chọn lọc được nhắc lại đã mang một ý nghĩa mới: niềm mong muốn được sống có ích được cống hiến cho đời của nhà thơ là lẽ tự nhiên, cũng giống như con chim góp tiếng hót trong trẻo và bông hoa góp hương sắc cho đời thêm tươi đẹp.

Sáng tạo đặc sắc nhất của Thanh Hải trong bài thơ này là ở hình ảnh mùa xuân nho nhỏ, cùng với những hình ảnh cành hoa, con chim, nốt trầm xao xuyến. Tất cả đều mang một vẻ đẹp bình dị, khiêm nhường, thể hiện điều tâm niệm chân thành, tha thiết của nhà thơ.

Ý thức công dân của Thanh Hải bộc lộ rất rõ qua hình ảnh giàu sức biểu cảm, gây xúc động sâu xa:

Một mùa xuân nho nhỏ 
Lặng lẽ dàng cho đời 
Dù là tuổi hai mươi
 Dù là khi tóc bạc.

Tác giả đã khéo léo khẳng định: một cuộc đời hữu ích chính là một mùa xuân nho nhỏ góp phần tạo nên mùa xuân vĩnh hằng của thiên nhiên, đất nước.

Những câu thơ cuối cùng mang đậm dấu ấn của những làn điệu dân ca trữ tình xứ Huế, giống như tiếng lòng sâu lắng, thiết tha của nhà thơ:

Mùa xuân – ta xin hát 
Câu Nam ai, Nam bình 
Nước non ngàn dặm mình 
Nước non ngàn dặm tình 
Nhịp phách tiền đất Huế.

Văng vẳng đâu đây câu ca ngân dài trên sóng nước Hương Giang trong những đêm trăng sáng: Nước non ngàn dặm đầy cái tình …, làm xao xuyến lòng người. Nhà thơ Tố Hữu, người con xứ Huế đã lấy câu ca quen thuộc ấy làm tựa đề cho một bài thơ nói về quê hương đất nước yêu dấu: Nước non ngàn dặm.

Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, Thanh Hải viết: Nước non ngàn dặm mình, Nước non ngàn dặm tình. Trên mảnh đất này, đâu đâu cùng đẹp như gấm như hoa, đâu đâu cũng thấm đượm nghĩa tình.

Để thể hiện thành công nội dung tư tưởng của bài thơ, tác giả đã sử dụng và sáng tạo những thủ pháp nghệ thuật thích hợp, tiêu biểu là ở thể thơ ngũ ngôn và các hình ảnh, từ ngữ chọn lọc, tinh tế.

Thi hứng của nhà thơ xuất phát từ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời đến mùa xuân của lòng người trong mùa xuân rộng lớn của đất nước. Qua bài thơ, tác giả thể hiện khát vọng được hiến dâng mùa xuân nho nhỏ của cuộc đời mình vào mùa xuân bào la của cuộc đời chung.

Đọc bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, một cảm xúc thanh cao, trong sáng tự nhiên dâng ngập hồn ta. Chúng ta chia sẻ niềm vui với nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên và đất nước lúc vào xuân và mỗi người hãy làm một tiếng chim, một cành hoa góp phần tô điểm cho cuộc đời thêm đẹp. Hãy giữ cho tâm hồn mình mãi mãi thanh xuân!

Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Bài làm 2

Thanh Hải là nhà thơ trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ của dân tộc. Thơ của Thanh Hải luôn trong sáng, mượt mà, giàu nhạc điệu và trữ tình tha thiết. Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thanh Hải, viết về mùa xuân với tất cả những tình cảm thiết tha, nồng hậu, nhà thơ đã mang đến một bức tranh mùa xuân đầy độc đáo, ấn tượng.

Mùa xuân là mùa của thiên nhiên thắm tươi, mùa của vạn vật nảy nở. Trong sự cảm nhận của Thanh Hải, mùa xuân không chỉ được gợi ra bởi màu sắc mà còn đầy đủ cả  âm thanh và chuyển động:

“Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ôi con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời”

Ở đây, nhà thơ đã sử dụng biện pháp đảo trật tự ngữ pháp, đưa từ “mọc” lên đầu câu diễn tả được sự chuyển động đầy nhẹ nhàng, tinh tế của vạn vật trên dòng sông “xanh”.  Cách đảo ngữ này không chỉ tạo cho người đọc ấn tượng bất ngờ, mới lạ mà còn khiến cho hình ảnh sự vật trở lên sống động như đang diễn ra trước mặt. Gợi liên tưởng như bông hoa “tím biếc” kia đang từ từ mọc lên, xòe nở trên dòng sông xanh, đó là vẻ đẹp dịu nhẹ thanh mát làm say đắm lòng người.

Không chỉ là hình ảnh, màu sắc. Mùa xuân còn rộn ràng bởi tiếng chim “chiền chiện”, tiếng chim đã đánh động cả không gian,làm cho không khí mùa xuân trở lên rộn ràng náo nức. “Giọt long lanh rơi” gợi cho ta liên tưởng về những giọt sương mua xuân long lanh đọng trên những kẽ lá.

“Tôi hứng” là ước muốn của nhà thơ khi muốn thâu nhận tất cả vẻ đẹp mới mẻ,tinh khôi, trong sáng của thiên nhiên đất trời. Từ mùa xuân của đất trời, Thanh Hải đã bộc lộ cảm xúc trước mùa xuân của đất nước:

“Mùa xuân người cầm súng

Lộc trải dài trên lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ

Tất cả như hối hả

Tất cả như xôn xao”

Ở đây, nhà thơ đã xây dựng song song hai hình ảnh, đó là hình ảnh người lính cầm súng hành quân, tức là thực hiện nhiệm vụ chiến đấu bảo vệ Tổ quốc “người cầm súng” và hình ảnh người nông dân trong hoạt động canh gia sản xuất “người ra đồng”. Những hình ảnh này gợi ra hình ảnh đất nước trong những năm 80 của thế kỉ hai mươi với hai nhiệm vụ cao cả: sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc và sản xuất, xây dựng đất nước. Nhà thơ đã điệp hai lần từ “lộc”, gắn nó với hình ảnh người chiến sĩ và người nông dân lao động như để khẳng định, chính họ đã góp phần mang lại mùa xuân bình yên, no ấm cho mọi người.

Sức sống mùa xuân còn được cảm nhận bằng nhịp điệu thơ hối hả, khẩn trương, náo nức qua các từ ngữ biểu cảm trực tiếp như: “hối hả”, “xôn xao”.

“Đất nước bốn ngàn năm

Vất vả và gian lao

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước”

Tác giả đã rất khéo léo “khoe” ra truyền thống lịch sử lâu đời “đất nước bốn ngàn năm” trong niềm tự hào và vui sướng. Trong quá trình xây dựng đất nước ấy dẫu cơ những “vất vả”, dẫu có những “gian lao” thì đất nước như vì sao dẫn đường, chiếu sáng và vẫn mãnh mẽ phát triển “đi lên phía trước”.

Ở câu thơ tiếp theo, nhà thơ đã đột ngột thay đổi cách xưng hô từ “tôi” sang “ta” tạo ra sự hài hòa giữa cá nhân nhà thơ với mọi người, với cộng đồng, đất nước:

“Ta làm con chim hót

Ta làm một cành hoa

Ta nhập vào hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến”

Điệp từ “ta” và điệp ngữ “ta làm” đặt ở đầu hai câu thơ liên tiếp đã tô đậm được tâm nguyện của nhà thơ Thanh Hải khi muốn dâng hiến trọn vẹn cho đất nước. Nhà thơ muốn làm “chim hót”, “cành hoa” để mang âm thanh, sắc màu tô đậm cho đời. Một tâm nguyện thật cao đẹp, chân thành. Nhà thơ muốn “hòa mình” vào những khúc ca thăng trầm của đất nước, muốn làm một “nốt trầm” lặng lẽ. Có lẽ đó chính là ước muốn dâng hiến song cũng thể hiện sự hòa nhịp lặng sâu và rất khiêm tốn.

“Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc”

Ở đây, nhà thơ đã sử dụng cách nói hoán dụ cụ thể để bộc lộ tâm hồn tự nguyện dâng hiến của tác giả cho đất nước. “Tuổi 20” là cách nói hoán dụ chỉ những năm tháng tuổi trẻ căng đầy nhựa sống, nhiều hoài bão, ước mơ. “Tóc bạc” lại là hoán dụ chỉ năm tháng tuổi trẻ đã qua đi, con người đã ở dốc bên kia của cuộc đời. Thông qua hai hoán dụ chỉ thời gian, nhà thơ thể hiện sự tự tin, bất chấp thời gian, tuổi tác. Ta hiểu: ước muốn cống hiến của Thanh Hải là ước nguyện suốt đời của nhà thơ.

“Mùa xuân ta xin hát

Câu Nam ai, Nam bình

Nước non ngàn dặm mình

Nước non ngàn dặm tình

Nhịp phách tiền đất Huế..”

Điệp ngữ “nước non ngàn dặm” láy đi láy lại như phổ nhạc vào bài thơ. Không chỉ mở ra không gian, hai câu thơ còn mở ra cảm xúc: tự hào về giang sơn gấm vóc, tự hào về lối sống tình nghĩa của ông cha

Như vậy, bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải không chỉ vẽ ra một bức tranh mùa xuân tuyệt sắc, mà còn cho người đọc cảm nhận được ước muốn dâng hiến chân thành, cao đẹp của nhà thơ, nhà thơ muốn hòa cái “mùa xuân” nhỏ của mình vào “mùa xuân” lớn của đất nước. Tấm lòng ấy, ước nguyện ấy thật đáng trân trọng.

Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Bài làm 3

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ ” được  Thanh Hải sáng tác năm 1980 khi nhà thơ đang nằm trên giường bệnh. Bài thơ là tiếng lòng thiết tha, yêu mến và gắn bó với đất nước ,với cuộc đời  và thể hiện chân thành một ước nguyện hiến dâng .

Mở đầu bài thơ là bức tranh mùa xuân của thiên nhiên được phác hoạ bằng vài nét chấm phá :

Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc,

Ơi! con chim chiền chiện

Hót chi mà vang trời.

Chỉ bằng vài nét đơn sơ mà đặc sắc ,với những hình ảnh nho nhỏ, thân quen , bình dị, nhà thơ đã vẽ lên bức tranh xuân thơ mộng, đậm phong vị xứ Huế .Bức tranh có không gian thoáng đãng ,sắc màu tươi tắn,  hài hoà và âm thanh rộn rã tươi vui của tiếng chim chiền chiện . Cách lựa chọn hình ảnh “dòng sông xanh” , “bông hoa tím” , cách sử dụng các từ ngữ “ơi” ,“chi” đi liền sau động từ “hót” khiến người đọc liên tưởng đến quê hương xứ Huế và cả tâm trạng say đắm hân hoan của tác giả  . Dường như thấp thoáng đâu đó trong câu thơ là màu xanh của dòng Hương Giang mềm mại và những tà áo dài tím biếc của những cô gái Huế mộng mơ, cùng với âm thanh rộn rã, tươi vui của tiếng chim chiền chiện, khiến mùa xuân của cố đô trầm mặc, chợt trở nên rực rỡ, rộn ràng .Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân còn được miêu tả ở chi tiết rất tạo hình :

Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng .

Giọt âm thanh của tiếng chim thật trong ,thật tròn,vang ngân giữa không gian,đọng lại  thành từng giọt hữu hình long lanh như hạt ngọc ,nhà thơ đưa tay hứng với tất cả sự trân trọng , đắm say . Sự chuyển đổi cảm giác khiến hình ảnh thơ trở nên lung linh, đa nghĩa góp phần diễn tả trọn vẹn hơn niềm say sưa, ngây ngất của tác giả trước  vẻ đẹp của thiên nhiên, trời  đất vào xuân .

Từ mùa xuân của thiên nhiên, trời đất nhà thơ chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nước . Tác giả hướng tình cảm của mình tới những con người đang làm đẹp  mùa xuân :

Mùa xuân người cầm súng

Lộc dắt đầy trên lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ.

Những câu thơ tạo ra hình ảnh sóng đôi đẹp như hai vế của câu đối mừng xuân nói về những người chiến sỹ bảo vệ và những người lao động dựng xây đất nước .“Lộc” theo bước chân người cầm súng ra trận,theo bàn tay người lao động ra đồng và gieo  mùa xuân đến khắp mọi miền đất nước. Có lẽ bởi vậy mà không khí khẩn trương ,rộn ràng , náo nức lan toả khắp tứ thơ :

Tất cả như hối hả

Tất cả như xôn xao.

Điệp từ “tất cả” ,từ láy “hối hả”, “xôn xao ” tạo nên nhịp điệu mùa xuân hối hả ,hào hùng ,mở ra những cảm nhận chan chứa  tự hào về đất nước :

Đất nước bốn ngàn năm

Vất vả và gian lao

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước .

Hình ảnh so sánh đẹp : “đất nước như vì sao” toả sáng, luôn vận động và phát triển không ngừng, có ý nghĩa định hướng ,giục giã mọi người hăng say cống hiến xây dựng quê hương .

Trước mùa xuân của đất nước, nhà thơ tâm niệm về mùa xuân riêng của mỗi cuộc đời  và dạt dào một khát vọng hiến dâng :

Ta làm con chim hót

Ta làm một canh hoa

Ta nhập vào hoà ca

Một nốt trầm xao xuyến .

Nếu ở đầu bài thơ tác giả miêu tả những hình ảnh làm đẹp thêm ,tô điểm thêm cho mùa xuân là âm thanh náo nức vang trời của tiếng chim chiền chiện và sắc màu tím biếc dịu dàng của cánh lục bình nhỏ trên sông thì ở đây tứ thơ được lặp lại, tạo ra sự đối ứng chặt chẽ . Tác giả  mong muốn được làm bông hoa  toả ngát hương ,con chim mang tiếng hót và nốt trầm xao xuyến để hiến dâng nhưng không làm mất đi nét riêng của mỗi người .Đó thực sự là lời tâm niệm chân thành, tha thiết, khiêm nhường và khát khao được cống hiến phần tinh tuý nhất của mình làm đẹp thêm mùa xuân  của quê hương, xứ sở mà không bị giới hạn bởi thời gian, tuổi tác :

Một mùa xuân  nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc .

“Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tạo bất ngờ ,độc đáo mà tự nhiên, hợp lý của nhà thơ , bởi mùa xuân vốn là một khái niệm chỉ thời gian thế mà ở đây “ mùa xuân” lại có khối ,có hình ,một  hình hài nho nhỏ thật xinh xắn . Mùa xuân  đã trở thành một ẩn dụ nói về khát vọng , một lẽ sống cao đẹp, một ý thức khiêm nhường góp sức mình làm đẹp thêm mùa xuân  của thiên nhiên,đất nước.Điệp từ “dù là” đặt ở đầu hai câu thơ liên tiếp có ý nghĩa khẳng định cho khát vọng dâng  hiến miệt mài, không mệt mỏi của tác giả .

Thể thơ năm chữ có nhạc điệu trong sáng, tha thiết ,gần gũi với dân ca nhiều  hình ảnh đẹp , giản dị ,gợi cảm ,những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần tạo nên thành công không nhỏ cho bài thơ .

Bài thơ kết thúc khi đã làm lay động trái tim mỗi người bởi chất hoạ gợi cảm, chất nhạc vấn vương và ước nguyện thiết tha chân thành của tác giả .Dường như ước nguyện nhỏ bé khiêm nhường ấy không còn là của riêng Thanh Hải mà đã trở thành tiếng lòng chung của nhiều người .Bởi vậy mà đọc xong bài thơ em muốn tự hỏi mình một điều giản dị :

“Ôi sống đẹp là thế nào hỡi bạn ?

Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình !”

(Tố Hữu)

Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Bài làm 4

Có nhà thơ Hungari đã từng nói đại ý:năm tháng cứ trôi đi theo quy luật của muôn đời và cùng với nó tất cả sẽ đổi thay khi chỉ có cái đẹp là vĩnh viễn là mãi mãi trường tồn và nhà văn nhà thơ là người dẫn đường vào xứ sở của cái đẹp,đưa tâm hồn ta vào thế giới tràn đầy tình yêu thiên nhiên và niềm tin vào cuộc đời.Từ bao đời nay thơ văn vẫn là cây đàn muôn điệu của cuộc sống tắm mát tâm hồn ta bằng nguồn nước trong mát vô tận để hồn ta “ trang trải tới muôn nơi”. Trong nguồn nước văn chương ấy mùa xuân là dòng suối cảm xúc dạt dào để lại trong sâu thẳm tâm hồn những rung động khó quên.Góp thêm vào mùa xuân ấy trong kho tang văn học Thanh Hải đã để lại những ấn tượng khó quên trong bài thơ “ Mùa xuân nho nhỏ”.

Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt trước khi nhà thơ sắp vĩnh biệt cuộc đời.Vậy mà bài thơ vẫn rất trẻ trung và đầy khát vọng cống hiến.

Đất nước vào những mùa xuân này trong bối cảnh hòa bình  và đi lên chủ nghĩa xã hội.Bởi vậy mà giọng thơ ngân vang sôi nổi như không khí vào xuân thật rộn rang phơi phới.Bài thơ được cấu tạo theo mạch cảm xúc dạt dào của tác giả.Ngay mở đầu bài thơ Thanh Hải đã vẽ lên bức tranh xuân thật nhẹ nhàng đằm thắm giản dị nhưng hết  sức thơ mộng:

“Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời”.

Không giống những nhà thơ khác vẽ bức tranh xuân bằng giọt mưa hay thảm cỏ nơi đồng nội hay hay bến sườn đồi.Tác giả vẽ bức tranh quê bằng màu sắc tươi thắm,âm thanh trong trẻo không gian cao rộng.Đó là màu tím của bông hoa bồng bềnh trôi giữa dòng song Hương thơ mộng.Tiếng chim sơn ca véo von vui nhộn khiến tác giả say sưa đến ngây ngất,nhà thơ bồi hồi đến sung sướng:

“ Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”

Chỉ một chút màu tím là điểm nhấn trên chiếc dải lụa xanh,một chút âm thanh giữa bầu trời vời vợi,đã làm nên một bức tranh xuân thật thiết tha đằm thắm.

Từ mùa xuân của thiên nhiên tác giả liên tưởng tới mùa xuân của đất trời với hai nhiệm vụ chiến lược:

“ Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”

Cấu trúc song hành như chính hai nhiệm vụ chiến lược luôn song hành với nhau.Từ “ lộc” là hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho vẻ đẹp đầy sức sống mãnh liệt của mùa xuân đất nước.Người lính khoác trên mình vành lá ngụy trang như mang theo sức sống của mùa xuân để sẵn sàng bảo vệ tổ quốc.Người dân đem mồ hôi sức lực để gieo mầm cho màu xanh nơi đồng ruộng.Cả người lính và người nông dân khi cần máu và mồ hôi của nhân dân góp phần tô điểm cho mùa xuân và mang tới một mùa xuân vĩnh hằng cho đất nước.

Phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải – Bài làm 5

Mùa xuân là đề tài vô tận trong thơ ca của Việt Nam, song cái cảm nhận về mùa xuân của các nhà thơ theo thời gian có nhiều sự thay đổi. Đối với nhà thơ Thanh Hải thì mùa xuân mang một nét đẹp tươi thắm gợi lên cho người đọc nhiều hình ảnh rạo rực và tươi trẻ

Mùa xuân trong thơ tác giả Thanh Hải biểu tượng cho sức sống mạnh mẽ và tiềm tàng của dân tộc,tất cả đã được thể hiện một cách rõ nét nhất trong bài thơ “mùa xuân nho nhỏ”

Thi ca vẽ nên những bức tanh tuyệt đẹp của cuộc sống, mở đầu cho bà thơ thì tác gỉa đã vẽ nên một bức tranh tuy giản dị nhưng lại rất tươi đẹp :

“Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc

Ơi con chim chiền chiện

Hót chim mà vang trời”

Dòng sông có màu xanh gợi nhắc một hình ảnh của những khúc sông uốn lượn quanh co của dải đất miền Trung. Trên gam màu xanh lơ nổi bật lên hình ảnh một bông hoa tím biếc,không có màu vàng của hoa mai hay là màu đỏ của hoa đào mà chỉ có một bông hoa màu tím hiện lên trước mắt. Cho thấy hình ảnh mang đậm bản sắc của xứ Huế, màu tím là màu đặc trưng của con người và đất trời Huế. Nhà thơ đã rất khéo léo khi dùng nghệ thuật đảo ngữ đưa động từ “mọc” lên ở phía đầu câu như một cách để nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân của đất trời. Không chỉ có hình ảnh ma còn có âm thanh của con chim chiền chiện hót vang trời làm xao xuyến cả đất trời, cả tâm hồn của người thi sĩ bằng những từ ngữ cảm thán như “ơi, hót chi”.

Say sưa, ngây ngất trước vẻ đẹp bình dị và nên thơ của mùa xuân, nhà thơ bồi hồi xúc động:

“Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng”

Giọt mưa xuân,giọt nắng hay là giọt sương được tác giả viết là “ giọt long lanh”. Theo mạch cảm xúc của nhà thơ thì đây được xem là giọt của âm thanh tiếng chim ngân vang. Bằng một cảm nhận tinh tế,nhà thơ đã hình tượng hóa tiếng chim như một sự vật có hình dáng, đây là một sự sáng tạo chỉ người có tâm hồn nhạy cảm mới có thể cảm nhận được hết cái đẹp đó.

Từ vẻ đẹp của mùa xuân xứ Huế ,nhà thơ đã liên hệ với mùa xuân của đất nước, của cách mạng  đó là :

“Mùa xuân người cầm súng

Lộc giắt đầy trên lưng

Mùa xuân người ra đồng

Lộc trải dài nương mạ”

Hình ảnh người cầm súng chiến đấu bảo vệ tổ quốc và sản xuất làm giàu cho nước nhà. Hai nhiệm vụ ấy luôn luôn đi đầu đó là người nông dân và người chiến đấu. Hình ảnh “lộc” như môt chồi biếc,cành non tượng trưng cho sự may mắn và an lành trong những ngày đầu tiên của năm mới.

Tất cả dân tộc bước vào mùa xuân với khí thế khẩn trương và náo nhiệt chỉ với hai câu thơ :

“Tất cả như hối hả

Tất cả như xôn xao…”

Sử dụng láy từ “háy hả và xôn xao” cùng với điệp từ thì tác giả đã mang đến  cho câu thơ một nét nhộn nhịp rất riêng, từ hối hả có nghĩa là khẩn trương với động tác dứt khoát nhanh nhẹn. chính những âm thanh xôn xao đó làm cho Thanh Hải suy tư về sự phát triển của đất nước qua mấy ngàn năm lịch sử

“Đất nước bốn ngàn năm

Vất vả và gian lao

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước”

Chăng đường lịch sử của đất nước qua bốn ngàn năm trường tồn đã trải qua biết bao thăng trầm cảm xúc , với bao nhiêu gian lao và vất vả . so sánh đất nước như một vì sao sáng,nhà thơ đã thể hiện niềm tự hào của dân tộc, đó là vẻ đẹp vĩnh hằng có trong không gian và thời gian. Đoạn thơ đã thể hiện được ý chí vươn lên không ngừng của dân tộc Việt Nam.

Trong không khí tưng bừng của đất trời mùa xuân, nhà thơ đã cảm nhận được một mùa xuân tươi trẻ, rạo rực trong tâm hồn. Đó là mùa xuân của lòng người, của đất trời

“Ta làm con chim hót

Ta làm một nhành hoa

Ta nhập vào hòa ca

Một nốt trầm xao xuyến”

Điêp từ ta làm diễn tả một cách rõ nét của nhà thơ. Nhà thơ muốn làm một con chim, một nhành hoa để dâng tiếng hót của mình cho đời, để tỏa hương thơm ngào ngạt cho sắc xuân. Từ khát vọng được hòa nhập đó nhà thơ đã thể hiện rõ khát vọng cống hiến mình ở những câu thơ tiếp theo :

“Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

Dù là tuổi hai mươi

Dù là khi tóc bạc”

Mùa xuân nho nhỏ là cách nói đầy ẩn dụ và đầy sức sáng tạo của nhà thơ. Mỗi người có thể góp một chút sức mình vào đó , dâng hiến là một hành động cho đi mà không đòi hỏi sự đáp lai.

Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương nhà thơ ban tặng cho đất nước và dân tộc, như một sự hiến dâng cuối cùng cho quê hương đất nước:

“Mùa xuân-ta xin hát

Câu Nam ai, Nam bình

Nước non ngàn dặm mình

Nước non ngàn dặm tình

Nhịp phách tiền đất Huế”

Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời mình tác giả thấy quê hương mình thật đẹp và hiện lên một cách có hồn, đây cũng là cách để nhà thơ thể hiện tình yêu quê hương đất nước

Bài thơ mùa xuân nho nhỏ được viết theo thể thơ năm tiếng với cấu trúc câu gồm bảy khổ, mỗi khổ từ 4 đến 6 câu. Những hình ảnh ẩn dụ đầy sức sáng tạo ,biện pháp nhân hóa, điệp ngữ được sử dụng trong bài thơ rất thành công.

Bài thơ đã để lại trong lòng người đọc một cảm xúc khó tả khó phai mờ và mãi trường tồn cùng đất nước, gợi nhắc cho thế hệ trẻ một cách sống đẹp, góp mùa xuân nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.

Chủ đề: Cảm nhậnchiến thắngcon đườngcon ngườicuộc sốngĐất nướchoa mailao độnglối sốngmùa xuânMùa xuân nho nhỏniềm tinphân tíchPhân tích bài thơ Mùa Xuân Nho Nhỏquan điểmsống đẹpsự tự tinsuy nghĩThanh Hảithế hệ trẻthời giantố hữutự tinTuổi trẻước mơước muốnvăn học