Phân tích bài thơ Độc tiểu thanh kí của Nguyễn Du
Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ Độc tiểu thanh kí của tác giả Nguyễn Du
Nguyễn Du là một nhà văn lớn của dân tộc Việt Nam, ông là một nhà văn thiên tài với những tác phẩm có tầm cao về giá trị và tư tưởng. Cùng với kiệt tác Truyện Kiều đã trở nên quen thuộc với bất kì người Việt Nam nào thì Nguyễn Du còn có rất nhiều những tác phẩm chữ Hán có giá trị, tiêu biểu trong số đó là bài thơ Độc tiểu thanh kí.
Độc tiểu Thanh kí là bài thơ mà Nguyễn Du viết về cuộc đời tài hoa nhưng bạc mệnh của người con gái người Trung Hoa Tiểu Thanh. Tiểu Thanh là một cô gái xinh đẹp, có tài văn chương, vì gia đình nghèo khó mà nàng bị gả vào làm lẽ tại một gia đình giàu có. Ở đây, nàng bị người vợ cả độc ác hành hạ cả về thể xác lẫn tinh thần, nàng sống tách biệt ở một ngôi nhà nhỏ ở núi Cô Sơn. Cuộc sống đơn độc, đau khổ ở đây nàng chẳng thể dãi bày cùng ai, chỉ có thể gửi tâm sự vào những bài thơ.
Vì quá buồn khổ mà chỉ một thời gian sau đó Tiểu Thanh đã ốm mà chế, ngay cả khi nàng đã chết thì người vợ cả vẫn ghen tuông mù quáng mà đem đốt hết những bài thơ mà nàng đã viết ra. Sau này người ta tìm và chép lại được những bài thơ còn sót lại của nàng để nhớ về tài năng của người con gái bạc mệnh Tiểu Thanh.
Khi đọc được những bài thơ của Tiểu Thanh, Nguyễn Du đã vô cùng xúc động, ông thương xót cho con người tài hoa, bạc mệnh của Tiểu Thanh, thông qua cuộc đời của nàng, Nguyễn Du chợt nhận ra cuộc đời của mình cũng có nhiều nét tương đồng, đó là sự bất công đối với những tài năng nghệ thuật chân chính. Sự đồng cảm,xót xa này là chất liệu để nhà thơ viết lên bài thơ này.
Ngay trong phần mở đầu của bài thơ, tác giả Nguyễn Du đã dựng lên khung cảnh trước ngôi nhà nhỏ ở núi Cô Sơn mà Tiểu Thanh từng sinh sống:
“Tây Hồ cảnh đẹp hóa gò hoang
Thổn thức bên song mảnh giấy tàn”
Hai câu thơ có sức gợi mạnh mẽ, nó gợi mở cho người đọc về không gian nơi Tiểu Thanh từng sống, đó là một nơi vốn có cảnh sắc hữu tình nhưng lại hóa thành gò hoang, bởi chính nơi đây đã chôn vùi tự do, tình yêu, tài năng, tuổi thanh xuân của một người con gái. NHững nỗi niềm, tâm sự Tiểu Thanh đã gửi gắm vào những vần thơ, cuộc đời đã quá bất công đối với người con gái tài sắc ấy, kiếp làm lẽ đau khổ, ê chề trong thực tại vẫn chưa đủ, ngay cả khi đã chết đi, những bài thơ- sản phẩm tinh thần của người con gái ấy cũng bị đốt thành tro, thật đau đớn biết bao. Hình ảnh mảnh giấy tàn là sự xót xa, đồng cảm của tác giả Nguyễn Du đối với cuộc đời nhiều bất hạnh của Tiểu Thanh.
Tuy những mảnh giấy tàn chỉ là những vật vô tri vô giác nhưng trong cảm nhận của Nguyễn Du thì dường như những mảnh giấy ấy là một sinh thể vẫn còn vấn vương linh hồn của Tiểu Thanh nên vẫn còn phảng phất đến giờ.
“Son phấn có hồn chôn vẫn hận,
Văn chương không mệnh đốt còn vương.”
Văn chương là sản phẩm tinh thần của người nghệ sĩ, vốn không có sinh mệnh nhưng trước sự hủy diệt tàn bạo của con người thì hồn nó vẫn vương vấn nơi trần thế chưa thể tiêu tan. Sinh mệnh của văn chương được đặt trong mối tương quan với sinh mệnh của người nghệ sĩ, bởi vậy mà nó phản ánh được cuộc đời oan khuất, bị vùi dập của người nghệ sĩ ấy.
Hai câu thơ đã thể hiện được sự thương sót tột độ của Nguyễn Du với Tiểu Thanh- người con gái tài năng, bạc mệnh. Dù đã 300 năm trôi qua những hình ảnh của nàng vẫn vương vấn nơi trần thế khiến những người đời sau không khỏi xót xa.
“Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi,
Cái án phong lưu khách tự mang.”
Hai câu luận của bài thơ, tác giả Nguyễn Du đã thể hiện được nỗi xót xa, đồng cảm sâu sắc với Tiểu Thanh. Câu thơ cất lên chất chứa nỗi tuyệt vọng, ai oán, câu hỏi nhưng chưa tìm được lời giải. Đồng cảm với Tiểu Thanh, Nguyễn Du đã nhận thấy được nhiều nét tương đồng trong cuộc đời nghệ sĩ chịu nhiều những bất công. Phải chăng, những người phụ nữ xinh đẹp, tài năng thường mang trong mình cái “mầm” oan nghiệt, muốn trốn tránh nhưng không sao trốn được. Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du cũng đã thể hiện tư tưởng xót thương đối với những người phụ nữ:
“Đau đớn thay phận đàn bà
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung”
Trong hai câu thơ kết của bài thơ, Tác giả đã nhìn cuộc đời của mình qua cuộc đời của Tiểu Thanh:
“Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa
Người đời ai khóc Tố Như chăng”
Nguyễn Du đã ngậm ngùi, xót xa khi nghĩ đến mình ở 300 năm sau, Tiểu Thanh sau 300 năm vẫn gợi được sự xót xa, đồng cảm của người đời. Vậy, với Tố Như thì sao? Liệu còn ai nhớ đến không? Câu hỏi thể hiện được sự day dứt, đau khổ của nhà thơ. Từ cuộc đời của Tiểu Thanh, tác giả đã liên tưởng đến cuộc đời với số phận đầy thăng trầm của mình.Lời tự sự chân thàh khiến cho người đọc không khỏi xót xa.
Bài thơ Độc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du là một tác phẩm để lại nhiều xót thương, day dứt trong lòng người đọc, thông qua cuộc đời bất hạnh của người con gái tài hoa, bạc mệnh Tiểu Thanh, tác giả đã gợi những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời của những người nghệ sĩ nói chung
Văn mẫu tổng hợp 
